Δασικοί χάρτες, όρια οικισμών και κτήρια προ του 1955 – Πώς απορρίπτεται η διεκδίκηση του Δημοσίου υπέρ του πολίτη

«Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες» μοιάζει η  αναγνώριση εκτάσεων ως ιδιωτικών όταν διεκδικούνται από το Δημόσιο. Με τις αντιρρήσεις επί των δασικών χαρτών να πλησιάζουν τις 400.000, δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες  εξακολουθούν να παραμένουν εγκλωβισμένοι και αναγκάζονται να υποβάλουν ενστάσεις για την αναγνώριση των εκτάσεών τους ως ιδιωτικών απέναντι στις διεκδικήσεις του Δημοσίου.

«Ακόμη και σήμερα είναι μπλεγμένο το τι θεωρείται ιδιωτικό δάσος ή δασική έκταση και τι ανήκει στο Δημόσιο, ενώ τεράστιος είναι ο αριθμός των αντιρρήσεων και των αιτήσεων προδήλων σφαλμάτων κατά των δασικών χαρτών και εξακολουθούν να βρίσκονται σε εκκρεμότητα» επισημαίνει  η τοπογράφος- πολεοδόμος μηχανικός Γραμματή Μπακλατσή.

Οπως εξηγεί, το γεγονός ότι ένα γεωτεμάχιο θεωρείται ή χαρακτηρίζεται σήμερα από το Δημόσιο ως δασική έκταση δεν συνεπάγεται αυτόματα πως ανήκει και στο Δημόσιο, αλλά εξετάζεται κατά περίπτωση ποια ήταν η κατάστασή του κατά τον χρόνο που περιήλθε στο Δημόσιο.

«Για τον λόγο αυτόν οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να εξετάσουν τα αποτελέσματα της ανάρτησης, να τσεκάρουν αν υπάρχουν λάθη ή διεκδικείται η έκταση, το ακίνητο ή τμήμα αυτού από το Δημόσιο ως δασική έκταση και να κάνουν εμπρόθεσμα δήλωση» συμπληρώνει.

Ετσι, την ώρα που η κατάσταση μοιάζει με μπλεγμένο κουβάρι, από το Κτηματολόγιο συγκέντρωσαν όλες τις ερωτήσεις από τους αναδόχους κατά την επεξεργασία των αιτήσεων διόρθωσης και προσπάθησαν να απαντήσουν στις περισσότερες από αυτές.

«ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν τις οδηγίες προς ναυτιλλομένους προκειμένου οι ιδιοκτήτες διεκδικούμενων από το Δημόσιο εκτάσεων να ξέρουν πώς πρέπει να κινηθούν και σε ποιες περιπτώσεις το Δημόσιο δεν θα προβάλει δικαίωμα κυριότητας και επομένως μπορούν να γίνουν δεκτές οι ενστάσεις τους.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν υπόψη τους τα εξής:

Πρώτον, ο δασικός χάρτης  από την κύρωσή του καθίσταται οριστικός και έχει πλήρη αποδεικτική ισχύ σε κάθε διοικητική και δικαστική αρχή για όλα τα τμήματα που αποτυπώνονται σε αυτόν με πράσινο περίγραμμα και πράσινη διαγράμμιση.

Δεύτερον, στον δασικό χάρτη όμως περιλαμβάνονται και δασικές εκτάσεις για τις οποίες δεν προβάλλονται δικαιώματα κυριότητας από τις Διευθύνσεις Δασών. Επομένως, οι διεκδικούμενες εκτάσεις δυνάμει του τεκμηρίου κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου λόγω δασικού χαρακτήρα προσδιορίζονται στις δηλώσεις (αρχικές ή τροποποιητικές) και στις αιτήσεις διόρθωσης / ενστάσεις της αρμόδιας Διεύθυνσης Δασών, μετά την αφαίρεση των εκτάσεων που φέρουν χαρακτηρισμό ΑΔ (Δασωμένοι Αγροί)

Τρίτον, το Ελληνικό Δημόσιο δεν προβάλλει και δεν διεκδικεί δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη, διέπονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και αφορούν πολύγωνα ή λωρίδες που δημιουργούνται από την εφαρμογή των κτηματολογικών διαγραμμάτων επί των δασικών χαρτών, των οποίων αντιστοίχως το εμβαδόν δεν υπερβαίνει τα 100 τετραγωνικά μέτρα.

Απόρριψη διεκδίκησης Δημοσίου

Κατά την κτηματογράφηση προκρίνεται το δικαίωμα του πολίτη και απορρίπτεται η διεκδίκηση του Δημοσίου στις παρακάτω περιπτώσεις:

  1. Προκρίνεται το δικαίωμα του πολίτη στις περιπτώσεις που ενώ τα γεωτεμάχια δηλώθηκαν αρχικά από τη Διεύθυνση Δασών, στη συνέχεια άλλαξαν μορφή σε μη δασική, όπως προκύπτει από τον αναρτημένο δασικό χάρτη.
  2. Σε περίπτωση πράξης χαρακτηρισμού, προκρίνεται το δικαίωμα του πολίτη εφόσον προσκομίσει τα απαραίτητα έγγραφα που αποδεικνύουν την τελεσιδικία  της πράξης η οποία συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα που ταυτοποιεί το ακίνητο.
  3. Στις περιπτώσεις των αναδασωτέων εκτάσεων απορρίπτεται η διεκδίκηση της διεύθυνσης δασών όπου οι εκτάσεις αυτές στους δασικούς χάρτες εμφανίζονται να μην αποτελούν κατά  χαρακτήρα και μορφή δάση ή δασικές εκτάσεις.

Κτίρια προ του 1955

Για να προκριθεί το δικαίωμα του πολίτη θα πρέπει να προσκομίζονται:

  1. Για οικοδομικές άδειες εκδοθείσες πριν από την 11-6-1975:
  • Βεβαίωση της οικείας Υπηρεσίας Δόμησης ή υπεύθυνη δήλωση αρμόδιου μηχανικού που θα αναγράφει ότι το εν λόγω κτίσμα ή τμήμα αυτού είναι κατασκευασμένο βάσει της οικοδομικής άδειας που δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί.
  • Εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα στο οποίο ο μηχανικός να προσδιορίζει την απολύτως αναγκαία επιφάνεια πέριξ της νόμιμης οικοδομής και να βεβαιώνει για τα όρια αρτιότητας που ίσχυαν κατά τον χρόνο έκδοσης της εν λόγω οικοδομικής άδειας, βασιζόμενος στο θεωρημένο τοπογραφικό διάγραμμα που τη συνοδεύει.
  • Τα ίδια ισχύουν και στις περιπτώσεις οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί πριν από την ισχύ του Ν.4030/2011, δηλαδή από το 1975 έως το 2011, μη ανακληθείσες ή μη ακυρωθείσες επί εκτάσεων ή τμημάτων αυτών που πληρούν τους όρους αρτιότητας σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς κατά τον χρόνο έκδοσής τους.
  1. Για τα κτίρια προϋφιστάμενα της ισχύος του Β.Δ/τος 09-08/30-9-1955 (ΦΕΚ 266Α). Αυτά θεωρούνται νομίμως υφιστάμενα και η άνω διάταξη εφαρμόζεται για την έκταση του ακινήτου που αντιστοιχεί στην κάτοψη του κτιρίου.

Στην περίπτωση αυτή προσκομίζεται εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα όπου προσδιορίζονται τα όρια της έκτασης του υφιστάμενου κτίσματος και βεβαιώνεται από τον μηχανικό ότι το κτίσμα είναι προϋφιστάμενο της ισχύος του προαναφερομένου Β.Δ/τος.

Απόφαση Επιτροπής Αντιρρήσεων

Στην περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος προσκομίσει με οποιονδήποτε τρόπο απόφαση της  Επιτροπής Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) των δασικών χαρτών που τον δικαιώνει, προκρίνεται το δικαίωμα του πολίτη, εφόσον η ΕΠΕΑ διαθέτει συγκεκριμένο κωδικό ΑΔΑ (αριθμός διαδικτυακής ανάρτησης) αναρτημένο στη Διαύγεια.

Για τις διεκδικήσεις του Δημοσίου σε περιοχές που υπάρχουν είτε διανομές είτε αναδασμοί (κληροτεμάχια, εξαιρεθείσες υπέρ ιδιοκτητών εκτάσεις) ισχύουν τα εξής:

  • Κλήροι από διανομή. Στις περιπτώσεις που το ακίνητο στον πίνακα διανομής έχει τον χαρακτηρισμό «εκ διανομής», καταχωρίζεται ως δικαιούχος ο ιδιώτης και απορρίπτεται η διεκδίκηση του Δημοσίου λόγω δασικού χαρακτήρα, ανεξάρτητα εάν προκύπτει ή όχι από τον τίτλο του ιδιώτη ή του δικαιοπαρόχου αυτού ότι το απέκτησε με παραχώρηση από το Δημόσιο. Στην περίπτωση που αναρτημένος δικαιούχος έχει δηλώσει το δικαίωμά του επικαλούμενος χρησικτησία επί τεμαχίου αυτής της κατηγορίας (κληροτεμάχιο εκ διανομής), και πάλι η αίτηση διόρθωσης της Δ/νσης Δασών απορρίπτεται.
  • Αγροτεμάχια που φέρουν τον χαρακτηρισμό «ιδιοκτησίες». Αυτά δεν αποτέλεσαν αντικείμενο απαλλοτριωτικής διαδικασίας και ως εκ τούτου προκρίνεται το δικαίωμα  της Δ/νσης Δασών, εκτός εάν θεμελιώνεται ιδιωτικό δικαίωμα.
  • Τι προβλέπεται για τα εντός αναδασμού αγροκτήματα.

Οι διεκδικήσεις της Δ/νσης Δασών που έχουν υποβληθεί και αφορούν δικαιώματα σε ακίνητα που εμπίπτουν σε περιοχή που έχει κυρωθεί Αναδασμός απορρίπτονται διότι ο Αναδασμός αποτελεί πρωτότυπο τρόπο κτήσης κυριότητας για τους αναφερόμενους δικαιούχους στους πίνακες του Αναδασμού.

Στα όρια οικισμών

Οι οικισμοί έχουν διακριθεί από τις αρμόδιες ΥΔΟΜ (Υπηρεσίες Δόμησης των Δήμων) σύμφωνα με το αρ. 23 του ν.3389/2010 σε οικισμούς της περ. 2α και της περ. 2β. Οι πρώτοι έχουν οριοθετηθεί με πορτοκαλί χρώμα και οι δεύτεροι με κίτρινο. Ετσι, εάν τα γεωτεμάχια εμπίπτουν εντός έκτασης που έχει χαρακτηρισμό:

  • «Οριο Αρ. 23 παρ. 2α», τότε οι αιτήσεις διόρθωσης της Δ/νσης Δασών απορρίπτονται.
  • «Οριο Αρ. 23 παρ. 2β» τότε οι αιτήσεις της Δ/νσης Δασών γίνονται δεκτές.

Πηγή: OT.gr

Στα κάγκελα ιδιοκτήτες και μηχανικοί για το πιστοποιητικό αντιπυρικής προστασίας

ethnos.gr: από τον Κώστα Ασημακόπουλο

Στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού βρίσκονται χιλιάδες πολίτες, επαγγελματίες αλλά και δημοτικοί υπάλληλοι που εμπλέκονται στη διαδικασία έκδοσης πιστοποιητικού αντιπυρικής προστασίας για τα ακίνητα που βρίσκονται σε ιδιοκτησίες σε απόσταση μικρότερη των 300 μέτρων από δασικές εκτάσεις.

Τα προβλήματα είναι τεράστια για τις ιδιοκτησίες που έχουν την υποχρέωση να συμμορφωθούν με τα νέα μέτρα μέσα σε λίγα 24ωρα. Επικρατεί σύγχυση και ανασφάλεια και οι περισσότεροι έχουν περιέλθει σε αδιέξοδα. Για αρχή απαιτούνται από 400 έως 600 Ευρώ για την έκθεση του τεχνικού επιστήμονα (μηχανικός, γεωπόνος, δασολόγος κλπ). Από εκεί και πέρα αρχίζει ο Γολγοθάς της εφαρμογής των παρατηρήσεων της έκθεσης αφού ο ιδιοκτήτης στο τέλος της ημέρας πρέπει να κάνει και υπεύθυνη δήλωση πως έκανε τις εργασίες που αναφέρονται στην έκθεση. Κι εκεί αρχίζουν τα… όργανα. Απαιτούνται κλαδέματα, κοπές μεγάλων δέντρων, καθαρισμοί, επισκευές, πολυδάπανες μετατροπές σε ξύλινα πορτοπαράθυρα, ξύλινες στέγες, περιφράξεις ακόμα και σε υδρορροές αλλά και στις περιφράξεις περιμετρικά των ιδιοκτησιών με υλικά ειδικών προδιαγραφών όπως περιγράφονται στο Φ.Ε.Κ.

«Αδύνατον να υλοποιηθούν»

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι εμπλεκόμενοι επιστήμονες όπως οι πολιτικοί μηχανικοί η συντριπτική πλειοψηφία των μέτρων είναι αδύνατον να υλοποιηθούν εντός των χρονικών ορίων. Επί πλέον απαιτούνται υψηλές δαπάνες και ελάχιστοι είναι οι ιδιοκτήτες που θα μπορέσουν να τακτοποιήσουν όλες τις εκκρεμότητες. Άρα όλοι θα είναι παράνομοι μετά το πέρας των προθεσμιών και δεν θα έχουν δικαίωμα αποζημίωσης εάν το σπίτι τους καεί από πυρκαγιά.

Το σαφάρι των προστίμων

Και δεν είναι μόνο αυτά. Μετά αρχίζει το σαφάρι των δειγματοληπτικών ελέγχων. Θα συσταθεί τριμελή επιτροπή με έναν υπάλληλο της οικείας Περιφέρειας, έναν υπάλληλο του οικείου Δήμου και έναν επιστήμονα (μηχανικό, γεωπόνο κλπ).

Τα πρόστιμα για όσους δεν έχουν συμμορφωθεί με τις εκθέσεις των μηχανικών ή έχουν κάνει ψευδείς υπεύθυνες δηλώσεις είναι δυνατόν να φτάσουν και τις 50.000 Ευρώ. Τα πρόστιμα πηγαίνουν στα ταμεία των δήμων οι οποίοι όμως από την πλευρά τους βρίσκονται σε δεινή θέση.

Το μπαλάκι στους Δήμους

Μετά τον αιφνιδιασμό τους, διαπιστώνουν πως ούτε προσωπικό έχουν για να διαχειριστεί την κατάσταση, ούτε κονδύλια, ούτε υποδομή αλλά ούτε και την απαραίτητη ενημέρωση για να σηκώσουν όλο αυτό το βάρος των διαπεραιώσεων, ειδικά μάλιστα όταν θα πρέπει να υποδεχτούν χιλιάδες δηλώσεις μέχρι να λειτουργήσει η πλατφόρμα στο gov.gr.

Δεν προλαβαίνουν με τίποτα

Είναι χαρακτηριστικό πως οι μεγαλύτεροι σε έκταση Δήμοι της Αττικής, δηλαδή, οι δήμοι Μάνδρας Ειδιλλίας, Ωρωπού, Μαραθώνα, Αχαρνών και Λαυρεωτικής έχουν περίπου 300.000 τέτοιες ιδιοκτησίες. Αν ληφθεί υπ΄ όψη πως στην καλύτερη περίπτωση κάθε πολιτικός μηχανικός μπορεί να διεκπεραιώσει 3-4 υποθέσεις την ημέρα γίνεται αντιληπτό πως θα χρειαστεί όλο το καλοκαίρι και όλο το επιστημονικό προσωπικό της χώρας για να τακτοποιήσουν όλες τις ιδιοκτησίες.

«Κράτος που αποποιείται τις ευθύνες του»

«Γενικά βλέπω υπερβολικό και ανεφάρμοστο όλο το νόμο. Προσπαθεί το κράτος να αποποιηθεί των ευθυνών της πυροπροστασίας των πολιτών και μεταφέρει τις ευθύνες στους πολίτες. Δεν υπάρχει ουσία σε όλο αυτό. Έχει ήδη δημιουργήσει ένα χάος. Από τη μία ημέρα στην άλλη μας επιβάλλουν περιορισμούς και πρόστιμα για να αποποιηθούν των ευθυνών. Τελικά έχουμε δημοκρατία ή δικτατορία;» λέει στο ethnos.gr ο πολιτικός μηχανικός Βασίλης Δημητρίου που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή του Μαραθώνα.

«Εμάς ποιος μας προστατεύει από το κράτος;»

«Συζητώντας με συνάδελφους μου αλλά και πολίτες διερωτόμαστε ποια μυαλά μπορεί να σκέφτηκαν όλα αυτά. Εμάς ποιος μας προστατεύει από αυτούς που σκέφτονται και νομοθετούν αυτά τα εκτρώματα; Τα περισσότερα που αναφέρουν δεν εφαρμόζονται. Σε λίγες ημέρες θα είναι όλοι παράνομοι» πρόσθεσε ο Βασίλης Δημητρίου.

«Οι πολίτες είναι θυμωμένοι»

«Πέρασα πολλές ώρες για να μελετήσω το νέο νόμο ώστε να οργανώσω το γραφείο μου και να ενημερώσω τους πολίτες. Οι περισσότερες ιδιοκτησίες στον Μαραθώνα πρέπει να κάνουν εργασίες χιλιάδων ευρώ για να είναι νόμιμοι. Θα πρέπει επίσης να κόψουν χιλιάδες δέντρα. Τι ζώνες να γίνουν σε μία ιδιοκτησία με έκταση μισό στρέμμα; Και το αντίθετο. Που θα βρεθούν τα χρήματα για περιφράξεις με τα ειδικά υλικά που είναι πανάκριβα; Ποιος έχει να δαπανήσει τόσα πολλά χρήματα για νέα πορτοπαράθυρα, στέγες και περιφράξεις και μάλιστα μέσα σε ένα μήνα; Προσπαθούμε να βγάλουμε άκρη. Προσωπικά τώρα ξεκινάω με τις πρώτες εκθέσεις ιδιοκτησιών και οι πολίτες είναι αγανακτισμένοι και θυμωμένοι».

«Θα φάμε όλοι ξύλο…»

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πολιτικός μηχανικός Πέτρος Δέδες που δραστηριοποιείται στον Κάλαμο του Δήμου Ωρωπού: «Ο κόσμος είναι θυμωμένος και είναι σε απόγνωση. Δε μας πιστεύουν που τους τα λέμε. Οι περισσότεροι δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν  ούτε καν την έκθεση του μηχανικού. Δε συζητάμε για όλες τις υπόλοιπες εργασίες που πρέπει να γίνουν. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν πως εμείς βγάλαμε το νόμο και ξεσπάνε σε μας. Αν αρχίσουν και οι έλεγχοι από τους δήμους και πέσουν πρόστιμα, θα φάμε όλοι ξύλο, δεν υπάρχει περίπτωση…».

Δεν συνεργάζονται όλες οι υπηρεσίες

«Προσωπικά έχω κάνει μεγάλη προετοιμασία για να μπορέσω να αντιμετωπίσω τους πολίτες και να δώσω απαντήσεις στα χιλιάδες ερωτήματα που έχουν. Γενικά ως φιλοσοφία ο νέος νόμος είναι προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά η εφαρμογή είναι άλλο πράγμα. Πριν εφαρμοστεί θα έπρεπε να είχαν γίνει πολλά περισσότερα και να υπάρχουν βοήθειες. Πρώτα απ΄ όλα έπρεπε να έχουν ενημερωθεί οι εμπλεκόμενοι φορείς, οι δήμοι, οι υπηρεσίες, το επιστημονικό προσωπικό και οι πολίτες. Από τη μία μέρα στην άλλη δε γίνεται να εφαρμοστούν τόσο σοβαρές αλλαγές. Θα έπρεπε να έχει ετοιμαστεί η πλατφόρμα στο gov.gr και να υπήρχε συνεργασία με το κτηματολόγιο και όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες. Πολλοί ιδιοκτήτες δε μπορούν να προχωρήσουν τις διαδικασίες διότι οι ιδιοκτησίες τους χαρακτηρίζονται ως δασικές. Άλλες ιδιοκτησίες έχουν ανοικτά κληρονομικά και άλλες για να εφαρμόσουν τα μέτρα θα πρέπει οι ιδιοκτήτες να δαπανήσουν χιλιάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ».

Κόβονται τα πεύκα αλλά ποιος δίνει την άδεια;

«Επίσης υπάρχουν πολλές αντιφάσεις. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την έκθεση που δίνω εγώ ως πολιτικός μηχανικός θα πρέπει να κοπούν όλα τα δέντρα σε απόσταση 5 μέτρων από το σπίτι. Κι αν τα δέντρα είναι πεύκα; Ποιος θα δώσει την άδεια να κοπούν τα πεύκα; Τα δασαρχεία έχουν υποδομή και προσωπικό να εκδώσουν τόσο μεγάλο αριθμό αδειών σε σύντομο χρονικό διάστημα; Δεν αναφέρομαι καν στο κόστος για το κόψιμο των δέντρων και τις ευθύνες για την απομάκρυνση της ξυλείας».

Νέο εμπόδιο η διαβάθμιση επικινδυνότητας οικισμών

Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκονται και οι Δήμοι οι οποίοι από την πρώτη στιγμή αιφνιδιάστηκαν με τα νέα δεδομένα. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι νομικές κινήσεις της ΚΕΔΕ με προσφυγή στο ΣτΕ. Οι Δήμοι ούτε το προσωπικό έχουν, ούτε και τους πόρους για να υλοποιήσουν τα προβλεπόμενα. Ο νόμος φέρνει τους Δήμους σε αντιπαράθεση με τους δημότες καθώς τα έσοδα των προστίμων θα πάνε στα ταμεία των  δήμων.  Επιπλέον οι δήμοι που έχουν οικισμούς πλησίον ή εντός των δασικών εκτάσεων θα πρέπει εκτός όλων των άλλων υποχρεώσεων τους να συντάξουν μέχρι 26 Μαΐου χάρτες διαβάθμισης επικινδυνότητας οικισμών και με βάση αυτούς τους χάρτες να κινηθούν οι εκθέσεις αξιολόγησης. Η πιστοποίηση διαβάθμιση επικινδυνότητας οικισμού είναι μία ακόμα προϋπόθεση που θα πρέπει να διαθέτει ένας ιδιοκτήτης και να την προμηθευτεί εγκαίρως ώστε ο φάκελος του να είναι πλήρης και να αποφύγει τις συνέπειες αλλά και να μπορέσει να αποζημιωθεί σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Παραδείγματα οι αντιφάσεις των νόμων

Πολλές είναι και οι αντιφάσεις των ίδιων των νόμων μέσα στις οποίες «χάνονται» μηχανικοί και ιδιοκτήτες. Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές:

  1. Πολλοί ιδιοκτήτες έχουν βρεθεί σε αδιέξοδο καθώς οι ιδιοκτησίες τους εμφανίζονται στο κτηματολόγιο ως δασικές εκτάσεις. Υποχρεώνονται δηλαδή οι ιδιοκτήτες να κάνουν μελέτες και έξοδα για κάτι που δεν θα μπορούν να μεταβιβάσουν ή που δεν τους ανήκει.
  2. Οι πολεοδομίες δηλώνουν αναρμόδιες για το χαρακτηρισμό επικινδυνότητας των οικισμών ενώ στην πραγματικότητα είναι οι υπηρεσίες που πρέπει να οργανώσουν το όλο πλάνο μαζί με την τεχνική υπηρεσία του κάθε Δήμου.
  3. Ενώ ο νόμος προβλέπει περιφράξεις με ύψος μέχρι 1,20 μέτρα ο νόμος για την αντιπυρική προστασία αναφέρει μέχρι και 2 μέτρα με ειδικές προδιαγραφές.
  4. Προβλέπονται κοπές δέντρων σε απόσταση 5 μέτρων από την σκεπή ή τον τοίχο του σπιτιού αλλά δεν γίνεται αναφορά για τις κοπές των πεύκων τα οποία για να κοπούν θα πρέπει να γίνει αυτοψία και να δοθεί άδεια από το δασαρχείο.

Τα μέτρα παθητικής και ενεργητικής ασφάλειας

Με βάση των στοιχείων που βάζει ο επιστήμονας για κάθε ιδιοκτησία βγαίνει ένας συντελεστής με κλίμακα από το 1 έως το 5.

Τα όσα αναφέρουν οι μηχανικοί στην έκθεση τους διαχωρίζονται σε μέτρα ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας.

Στα μέτρα ενεργητικής ασφάλειας που πρέπει να γίνουν άμεσα περιλαμβάνονται:

Κουφώματα: Τα ξύλινα πορτοπαράθυρα θα πρέπει να αντικατασταθούν με μεταλλικά και να τοποθετηθούν σίτες με μεταλλικές ίνες, να σφραγίζονται όλα τα κενά και να επικαλυφθούν όλα τα ξύλινα στοιχεία.

Σκεπές: Επικάλυψη των ξύλινων γείσων και όλων των ξύλινων στοιχείων καθώς και αντικατάσταση όλων των πλαστικών υδρορροών με άκαυστα υλικά κατηγορίας Α1 ή Α2L-s1, d0.

Περιφράξεις: Συμπαγής περίφραξη (μπετό) ύψος ενός μέτρου. Από εκεί και πάνω μεταλλικό πλέγμα 50 πόντων με ελάχιστη οπή σύρματος 2 τετραγωνικών εκατοστών έτσι ώστε όταν θα έρθει το μέτωπο της φωτιάς να μην περάσουν τα φλεγόμενα φρύγανα.

Κόψιμο των δέντρων περίφραξης: Απαγορεύονται οι συστάδες δέντρων περιμετρικά των περιφράξεων. Κλαρί με κλαρί κάθε δέντρου θα πρέπει να έχει 5 μέτρα απόσταση. Τα ενδιάμεσα πρέπει να κοπούν.

Πρόσβαση στο σπίτι: Αν το σπίτι βρίσκεται άνω των 30 μέτρων από τη κεντρική είσοδο του οικοπέδου θα πρέπει να κατασκευαστεί δίοδος για πρόσβαση των οχημάτων έκτακτης ανάγκης (πυροσβεστικά) μέχρι το σπίτι.

Τέντες: Αφαίρεση υφασμάτινων τεντών και αντικατάσταση τους με ειδικά άκαυστα σκίαστρα

Τα κλαδέματα γύρω από το σπίτι

  • Σε απόσταση από 0 έως 2 μέτρα από το σπίτι επιτρέπεται μόνο γρασίδι.
  • Σε απόσταση από 2 έως 5 μέτρα επιτρέπονται θάμνοι μέχρι ένα μέτρο.
  • Σε απόσταση 0 έως 5 μέτρα από το σπίτι πρέπει να κοπούν όλα τα δέντρα.

Γεννήτριες και αντλίες

Στα μέτρα ενεργητικής ασφάλειας δίνεται διορία μέχρι και δύο χρόνια για να τακτοποιηθούν. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

Εγκατάσταση ενός τουλάχιστον σημείου υδροληψίας στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου  με τοποθέτηση κρουνού συμβατού με τις προδιαγραφές που υπάρχουν για τα οχήματα πυρόσβεσης.

Οι κάτοχοι πισίνας ή δεξαμενής θα πρέπει να διαθέτουν αντλητικό σύστημα και γεννήτρια σε περίπτωση διακοπής ρεύματος.

 

Διαβάστε ακολούθως τα στοιχεία που δίνονται στο διάταγμα για την Πυροπροστασία:

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Έχοντας υπόψη:
  1. Τις διατάξεις:

α. Της υποπερ. 26 της περ. β’ της παρ. Ι του άρθρου 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α’ 114),

β. του άρθρου 53Α και των παρ. 1 και 2 του άρθρου 167 του ν. 4662/2020 «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, Αναδιάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, Αναβάθμιση Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας, Αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος και άλλες διατάξεις» (Α’ 27),

γ. του ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας» (Α’ 289),

δ. του π.δ. 575/1980 «Περί κηρύξεως ιδιαιτέρως ευαίσθητων εις πυρκαγιάς περιοχών δασών και δασικών εκτάσεων ως επικινδύνων» (Α’ 157),

ε. του άρθρου 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα (π.δ. 63/2005, Α’ 98), όπως διατηρήθηκε σε ισχύ με την περ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 (Α’ 133),

στ. του π.δ. 70/2021 «Σύσταση Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (Α’ 161),

ζ. του π.δ.77/2023 «Σύσταση Υπουργείου και μετονομασία Υπουργείων Σύσταση κατάργηση και μετονομασία Γενικών και Ειδικών Γραμματειών Μεταφορά αρμοδιοτήτων, υπηρεσιακών μονάδων, θέσεων προσωπικού και εποπτευόμενων φορέων» (Α’ 130),

η. του π.δ. 79/2023 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α’ 131),

θ. της υπό στοιχεία ΥΠ 513/10-07-2023 κοινής απόφασης του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ευάγγελο Τουρνά» (Β’ 4438),

ι. της υπό στοιχεία 21545 οικ. Φ.700.9/2024 απόφασης του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Έγκριση της υπ’ αρ. 9/2024 πυροσβεστικής διάταξης με θέμα: Καθορισμός μέτρων και μέσων για την πρόληψη και αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιών σε δάση, δασικές, χορτολιβαδικές και αγροτικές εκτάσεις, πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών, περιοχές με ειδικό καθεστώς προστασίας, λοιπούς χώρους που βρίσκονται πλησίον των εκτάσεων αυτών καθώς και σε οικοπεδικούς χώρους» (Β’ 2387),

ια. της υπό στοιχεία 21560 οικ. Φ.700.20/2024/22.4.2024 απόφασης του Αρχηγού Πυροσβεστικού Σώματος «Πυροσβεστική Διάταξη 20/2024 «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα».

  1. Το γεγονός ότι υφίσταται ανάγκη επικαιροποίησης των μέτρων πυροπροστασίας σε οικοπεδικούς χώρους και λοιπούς ακάλυπτους χώρους που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, με σκοπό την πρόληψη και αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της.
  2. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλούνται δημοσιονομικές επιπτώσεις σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, σύμφωνα με το υπό στοιχεία 32349/ΓΔΟΥ/ΔΠΔΑ/19.4.2024 έγγραφο της Διεύθυνσης Προϋπολογισμού και Δημοσιονομικών Αναφορών της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας τουΥπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, αποφασίζουμε:

Την Έγκριση της υπ’ αρ. 20/2024 Πυροσβεστικής Διάταξης με θέμα: «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα».

 

Άρθρο 1
Αντικείμενο – Πεδίο Εφαρμογής

  1. Οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε:

(α) Περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,

(β) περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,

(γ) εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περ. (α) και (β), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας και

(δ) εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας, υποχρεούνται να προβαίνουν σε καθαρισμό των ανωτέρω χώρων κατά το χρονικό διάστημα από την 1η μέχρι την 30η Απριλίου εκάστου έτους και να τους συντηρούν καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου, για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της.

  1. Από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας εξαιρούνται οι διαμορφωμένοι, συντηρημένοι κήποι ή φυτευμένες επιφάνειες ακάλυπτων χώρων κτιρίων, πολυκατοικιών, κ.α. των περιοχών και εκτάσεων της παρ.

Άρθρο 2
Διαδικασία καθαρισμού

Ο απαιτούμενος καθαρισμός περιλαμβάνει:

α. Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα.

β. Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά.

γ. Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου.

δ. Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.

ε. Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.

στ. Ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.

Άρθρο 3
Μέριμνα υπόχρεων

  1. Οι υπόχρεοι για την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης, όπως αυτοί καθορίζονται, οφείλουν μέχρι την 30η Απριλίου κάθε έτους να προβαίνουν στην υποβολή αυτής στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας του άρθρου 53Α του ν. 4662/2020 (Α’ 27), μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων πυροπροστασίας των ιδιοκτησιών τους. Για το πρώτο έτος σύστασης του μητρώου ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής υπεύθυνης δήλωσης των υπόχρεων ορίζεται η 31η Μαΐου
  2. Σε κάθε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας δήλωσης καθαρισμού, τεκμαίρεται ως παρασχεθείσα η συναίνεση του υπόχρεου στην διενέργεια καθαρισμού του οικοπέδου του από τον οικείο δήμο.
  3. Οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές και υπομισθωτές των εκτάσεων του άρθρου 1 οφείλουν να συναινούν και να επιδεικνύουν ανοχή στους δειγματοληπτικούς ή έκτακτους ελέγχους, αυτοψίες και ενέργειες των αρμοδίων οργάνων του οικείου Δήμου και της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Άρθρο 4
Μέριμνα – Αρμοδιότητες Δήμων

  1. Ο οικείος Δήμος, μεριμνά για την ενημέρωση των υπόχρεων, έως την 31η Μαρτίου εκάστου έτους, με κάθε πρόσφορο μέσο, για το περιεχόμενο της υποχρέωσης καθαρισμού, όπως με ανάρτηση στην ιστοσελίδα και στον πίνακα ανακοινώσεων του οικείου Δήμου, αποστολή ενημερωτικού υλικού στην ταχυδρομική ή ηλεκτρονική διεύθυνση του υπόχρεου ή τυχόν αντικλήτου του, ενημερώσεις στα καταστήματα του Δήμου ή των Δημοτικών Διαμερισμάτων, σε τοπικούς φορείς και συλλόγους, σε συνεργασία με την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία.
  2. Ο οικείος Δήμος, καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως και 31 Οκτωβρίου, μεριμνά για τη διενέργεια αυτεπάγγελτης αυτοψίας, εξέτασης καταγγελιών για διαπίστωση εκπλήρωσης ή μη των υποχρεώσεων των υπόχρεων του άρθρου 1, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), το οποίο και ενημερώνει για τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών.
  3. Για την ανεύρεση των στοιχείων των υπόχρεων, ο οικείος Δήμος δύναται να ανατρέχει στα δεδομένα που αντλούνται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν. 4662/2020 (Α’ 27), από τα αρχεία του, από τα δεδομένα του Εθνικού Κτηματολογίου κ.λπ.
  4. Ειδικά για περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων για καθαρισμό τους, ο οικείος Δήμος, ταυτόχρονα με την επιβολή του προστίμου του άρθρου 6 της παρούσας, αιτείται προς την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία τη διενέργεια αυτοψίας, αποστέλλοντας το Παράρτημα Α της παρούσας, για τη βεβαίωση τυχόν συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς και βάσει αυτής προβαίνει σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων για την άρση του κινδύνου.
  5. Σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, ο οποίος διαπιστώνεται με σχετικό έγγραφο της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας (παρ. 3 του άρθρου 5), επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση της διαδικασίας των προηγούμενων εδαφίων, ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός από τον οικείο Δήμο για την άμεση άρση του κινδύνου.

Άρθρο 5
Αρμοδιότητες Πυροσβεστικών Υπηρεσιών

  1. Σε περίπτωση που από τη διενέργεια επιτόπιου ελέγχου από όργανα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), διαπιστωθεί η μη συμμόρφωση των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ενημερώνουν με κάθε πρόσφορο μέσο (έγγραφο, μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κ.λπ.), τον οικείο Δήμο, προκειμένου να ακολουθηθεί από αυτόν η διαδικασία, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 4 και 6 της παρούσας, και σε κάθε περίπτωση ενημερώνουν για τα αποτελέσματα των ελέγχων το Εθνικό Μητρώο. Μετά τη διενέργεια αυτοψίας συντάσσεται το Υπόδειγμα του Παραρτήματος Β.
  2. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία, δια των οργάνων της, προβαίνει κατόπιν αίτησης του οικείου δήμου, στη διενέργεια αυτοψίας σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους της παρ. 4 του άρθρου 4 της παρούσας, και εφόσον διαπιστώνεται η συνδρομή υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς στους ως άνω χώρους, σύμφωνα με τα κριτήρια αξιολόγησης των χαρακτηριστικών παραμέτρων της περιοχής επιρροής του χώρου λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά, τις κλιματολογικές συνθήκες, τη συχνότητα συμβάντων πυρκαγιάς, την κλίση, τη βλάστηση και τη φυτική καύσιμη ύλη του χώρου και της ευρύτερης περιοχής, την πυκνότητα του δομημένου περιβάλλοντος τις υποδομές και δίκτυα, τη γειτνίαση με ευαίσθητες εγκαταστάσεις (όπως ενδεικτικά νοσοκομεία, σχολεία, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων κ.τ.λ.), καθώς και με δάση, δασικές εκτάσεις, πάρκα, άλση κ.τ.λ., αποστέλλεται στον οικείο Δήμο συμπληρωμένο το Παράρτημα Γ’ της παρούσας.
  3. Σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, μετά από βεβαίωση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας προς τον οικείο Δήμο, επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση της διαδικασίας του άρθρου 4 της παρούσας, ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός από τον οικείο Δήμο προς το σκοπό άμεσης άρσης του κινδύνου (παρ. 5 του άρθρου 4). Για τη διαπίστωση της επείγουσας περίπτωσης και της συνδρομής άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της, λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια του Παραρτήματος Δ της παρούσας, που ενδεικνύουν τον επείγοντα χαρακτήρα και την ιδιαίτερα υψηλή επικινδυνότητα, όπως είναι ενδεικτικά (α) ο δείκτης επικινδυνότητας 4 (πολύ υψηλός) ή 5 (κατάσταση συναγερμού), σύμφωνα με τον Ημερήσιο Χάρτη πρόβλεψης Κινδύνου πυρκαγιάς που εκδίδει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.) του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, (β) η σε εξέλιξη πυρκαγιά στην ευρύτερη περιοχή, (γ) τα Τακτικά και τα Έκτακτα Δελτία Επιδείνωσης Καιρού ή τα Έκτακτα Δελτία Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων, σύμφωνα με τα οποία, οι μετεωρολογικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση ή την εξάπλωση πυρκαγιάς στην περιοχή το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, λαμβάνοντας υπόψη, εφόσον κρίνει απαραίτητο, και τα κριτήρια που αναφέρονται στην παρ. 2 του παρόντος άρθρου.

Άρθρο 6
Κυρώσεις

  1. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, επιβάλλεται ή καταλογίζεται αντίστοιχα εξ ολοκλήρου στον/στους υπόχρεους από τον οικείο Δήμο:

α. Πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών του ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με ελάχιστο ποσό τα διακόσια (200) ευρώ,

β. η δαπάνη του αυτεπάγγελτου καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών.

  1. Κατά του προστίμου ο ενδιαφερόμενος δύναται να υποβάλει ένσταση στον δήμο εντός αποκλειστικής προ- θεσμίας δέκα (10) ημερών.
  2. Μετά το πέρας της δεκαήμερης προθεσμίας ή εφόσον η ένσταση δεν έχει γίνει αποδεκτή, ο οικείος Δήμος υποχρεούται εντός πέντε (5) ημερών να προβεί σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων αυτών, κατά προτεραιότητα βάσει του κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς.
  3. Η δαπάνη και το πρόστιμο αποτελούν έσοδα του οικείου Δήμου και εισπράττονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
  4. Σε περίπτωση μη ανεύρεσης των στοιχείων των υπόχρεων, ακολουθείται η διαδικασία των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος άρθρου εξαιρουμένης της διαδικασίας επιβολής προστίμου και των προθεσμιών που αναφέρονται σε αυτήν.
  5. Στους υπόχρεους που δεν υποβάλλουν τη δήλωση του άρθρου 3, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000) ευρώ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν. 4662/2020.
  6. Η υποβολή ψευδούς δήλωσης του άρθρου 3 στο Εθνικό Μητρώο, ως προς την τήρηση της σχετικής υποχρέωσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν. 5075/2023, τιμωρείται, σύμφωνα με το άρθρο 53Α του ν. 4662/2020 με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή εκατόν ογδόντα (180) έως τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες. Το ύψος της κάθε ημερήσιας μονάδας δεν μπορεί να είναι κατώτερο από εβδομήντα (70) ευρώ, ούτε ανώτερο από εκατό πενήντα (150) ευρώ.

Άρθρο 7
Τελικές διατάξεις

  1. Με την παρούσα δεν θίγονται οι διατάξεις:

α. Της υπό στοιχεία 12030 Φ.109.1/10.5.1999 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’ 713), καθώς και λοιπές νομοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις που αφορούν στις αρμοδιότητες ή στις υποχρεώσεις Υπουργείων, Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, Πρωτοβάθμιων και Δευτεροβάθμιων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή άλλων φορέων ή σε θέματα συνεργασίας μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.

β. Της υπό στοιχεία 21545 οικ. Φ.700.9/2024 απόφασης του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Έγκριση της υπ’ αρ. 9/2024 πυροσβεστικής διάταξης με θέμα: Καθορισμός μέτρων και μέσων για την πρόληψη και αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιών σε δάση, δασικές, χορτολιβαδικές και αγροτικές εκτάσεις, πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών, περιοχές με ειδικό καθεστώς προστασίας, λοιπούς χώρους που βρίσκονται πλησίον των εκτάσεων αυτών καθώς και σε οικοπεδικούς χώρους» (Β’ 2387).

γ. Της υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019/ 19.5.2023 κοινής υπουργικής απόφασης «Κανονισμός πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων» (Β’ 3475), αναφορικά με τις υποχρεώσεις των υπόχρεων, όπως εκπόνηση της αξιολόγησης της επικινδυνότητας, υποβολή τεχνικής έκθεσης, λήψη των απαιτούμενων από την τεχνική έκθεση μέτρων και υποβολή δήλωσης του ιδιοκτήτη.

δ. Της πυροπροστασίας κτιρίων και εγκαταστάσεων, της δασικής νομοθεσίας περί προστασίας δασών και των δασικών εκτάσεων, προστασίας του περιβάλλοντος, αγροτικής, αρχαιολογικής, περιβαλλοντικής, πολεοδομικής ή άλλης ειδικότερης νομοθεσίας.

  1. Οι υπόχρεοι οφείλουν να ακολουθούν τα προβλεπόμενα των διατάξεων του ν. 4819/2021 (Α’ 129) και της υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/199776/2429/2021 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’ 5888), αναφορικά με τις υποχρεώσεις των πολιτών για τα απόβλητα κηπουρικών εργασιών και τις υποχρεώσεις ως προς την καθαριότητα των πεζοδρομίων.

Άρθρο 8
Παραρτήματα

  1. Προσαρτώνται στην παρούσα απόφαση και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτής τα παραρτήματα Α’, Β’, Γ’ και Δ’. Ειδικότερα:

Παράρτημα Α’. Υπόδειγμα Φύλλου Ελέγχου για Δήμους Παράρτημα Β’. Υπόδειγμα Φύλλου Ελέγχου για Πυροσβεστική Υπηρεσία (Π.Υ.)

Παράρτημα Γ’. Υπόδειγμα Φύλλου Ελέγχου για Πυροσβεστική Υπηρεσία (Π.Υ.) – Υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους.

Παράρτημα Δ’. Επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς.

  1. Με απόφαση του Αρχηγού Πυροσβεστικού Σώματος δύναται να τροποποιείται κάθε τεχνικό και λεπτομερειακό θέμα αναφορικά με τα Παραρτήματα Α’, Β’, Γ’ και Δ’ της παρούσας.

Άρθρο 9
Καταργούμενες διατάξεις

Από την έναρξη ισχύος της παρούσας καταργείται η υπό στοιχεία 18851 οικ.Φ.700.20/ 7.4.2023 απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Έγκριση της υπ’ αρίθμ. 20/2023 πυροσβεστικής διάταξης με θέμα: «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα» (Β’ 2549).

Άρθρο 10
Έναρξη ισχύος

Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Ζητήματα Δασικού Δικαίου (χαρακτηρισμός – δασικοί χάρτες – επεμβάσεις – εξαγορές σε δάση)

Γράφει ο Παναγιώτης Γαλάνης στο dasarxeio.com,

Δικηγόρος Περιβαλλοντικού – Πολεοδομικού Δικαίου, Διδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ,

Στην πράξη όσων ασχολούνται με τη δασική και περιβαλλοντική νομοθεσία αναφύονται συχνά ερωτήματα αφορώντα το νομικό πλαίσιο των επεμβάσεων σε δασικά οικοσυστήματα αλλά και των δασικών χαρτών-χαρακτηρισμών δασών. Ειδικότερα, και αυτό αποτελεί αντικείμενο του παρόντος άρθρου, που συνιστά συμπίλημα νομικής γνωμοδότησης του γράφοντος, ως δικηγόρου.

Συγκεκριμένα, τίθεται το εξής ιστορικό: Το καζίνο Κ, που λειτουργεί με τη μορφή Ανώνυμης Εταιρείας (ΑΕ) διά των αρμοδίων οργάνων του επιδιώκει να επεκταθεί στην όμορη έκταση, η οποία ωστόσο κατά μεγάλο της μέρος καλύπτεται από εκτάσεις που φαίνεται πως αποτελούν δάση. Η επιχείρηση ισχυρίζεται ότι η έκταση αυτή, αφού δεν μπορεί να αποδώσει δασοκομικά προϊόντα στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως αποδεικνύεται και από τρεις (3) εκθέσεις δασολόγων,  δεν μπορεί και να χαρακτηρίζεται «δάσος» κατά νόμο.

Ερωτάται:

α) Ευσταθεί ο ισχυρισμός αυτός; Αν μάλιστα είχε εκκινήσει διαδικασία προσωρινού χαρακτηρισμού της έκτασης ως δάσους (πριν την ανάρτηση του Δασικού Χάρτη), πώς δύναται να αμυνθεί το Κ;

Ενώ ερωτάται επιπροσθέτως:

β) Αν μέρος της συνολικής έκτασης ανήκει σε ΝΠΔΔ, τότε διαφέρει σε κάτι η νομική μεταχείρισή της;

γ) Είναι επιτρεπτή η επέμβαση;

δ) Ανεξαρτήτως της απάντησής σας στα προηγούμενα ερωτήματα, αν η επιχείρηση ισχυριστεί ότι η εν λόγω έκταση είχε εκχερσωθεί προ του 1975, έχει αυτό το γεγονός έννομες συνέπειες;

Ερωτάται:

Αξιολογήστε τους ισχυρισμούς της επιχείρησης και τα περαιτέρω ερωτήματα.

Απάντηση:

α) Η σημερινή ελληνική έννομη τάξη χαρακτηρίζεται από μία αξιοσημείωτη πολυνομία και πολυπλοκότητα των σχετικών με τα δάση διατάξεων που προκαλούν ενίοτε σύγχυση στον νομικό της θεωρίας και τον εφαρμοστή του δικαίου, αλλά το σύνολο αυτών των νόμων μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό, παρά τις δυσκολίες ερμηνείας και εφαρμογής που ενίοτε παρατηρούνται[1]. Στο ισχύον Σύνταγμα της Ελλάδας εντοπίζονται διατάξεις που αναφέρονται στη δασική προστασία. Ήδη από το 1975, οπότε και ετέθη σε ισχύ, οι ρυθμίσεις για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, ήτοι το άρθρο 24 και το άρθρο 117 παρ. 3 και 4 του Συντάγματος (για τις αναδασωτέες εκτάσεις) αποτέλεσαν αρκετά προοδευτική γραμμή για την εποχή τους, εν συγκρίσει και με άλλα ευρωπαϊκά συντάγματα.

Η ιστορική εξέλιξη της δασικής νομοθεσίας κατέδειξε την ευρύτερη σύγχυση γύρω από τις λειτουργίες που επιτελεί το δάσος, οι οποίες είναι αναπόσπαστα (εννοιολογικά) συνδεδεμένες με την έννοια του ίδιου του δάσους και της δασικής έκτασης. Προέχει, λοιπόν, η εξέταση του ορισμού του δάσους, ώστε να καταστούν εμφανείς και οι εννοιολογικές του ομοιότητες και διαφορές προς την έννοια της αναδασωτέας έκτασης.

Ο ορισμός του δάσους και της δασικής έκτασης περιεχόταν αρχικά στον νόμο (άρθρο 3 Ν. 998/1979) και ήταν τεχνικός. Στον νόμο που εκδόθηκε κατά τη συνταγματική επιταγή[2], όπως πρωτοδιατυπώθηκε, ως δάσος θεωρούνταν η «έκταση αναγκαίας εδαφικής επιφάνειας που καλύπτεται από ξυλώδη φυτά που τελούν λόγω απόστασης και αλληλεπίδρασης σε οργανική ενότητα και που μπορεί να προσφέρει δασοπονικά προϊόντα ή να συμβάλει στη διατήρηση της ισορροπίας», ενώ η δασική έκταση απλώς διαφέρει ως προς το ποσοστό της κάλυψης, αφού απαιτείται «αραιή ή πενιχρή βλάστηση». Η νομολογία, ωστόσο, του ΣτΕ έχει ερμηνεύσει  παλαιόθεν το άρθρο αυτό και έχει απομακρυνθεί σε κάποιο βαθμό από τα στοιχεία του ορισμού αυτού, δίνοντας έτσι έμφαση στη μοναδική αναγκαία προϋπόθεση, αυτή της οργανικής ενότητας της δασικής βλάστησης (δενδρώδους ή θαμνώδους που, όπως χαρακτηριστικά λέγεται, προσδίδει στην έκταση την «ιδιαίτερη ταυτότητά της ως δασικού οικοσυστήματος»[3], ενιαίου[4]), ενώ τίθεται τέρμα στις νομολογιακές παλινωδίες του Αρείου Πάγου[5] που έθεταν ως αναγκαία τα στοιχεία της παραγωγής δασικών προϊόντων ή της υποβοήθησης της οικολογικής ισορροπίας ή της υγείας του ανθρώπου. Την ίδια στάση με το ΣτΕ υιοθέτησε προ πολλού και το ΑΕΔ[6].

Η συνταγματική αναθεώρηση του 2001 προσέθεσε την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 24[7] που θέτει την αναγκαία έκταση ως απαραίτητη προϋπόθεση της κατάφασης της ύπαρξης δάσους/δασικής έκτασης, θέτοντας κατ’ ουσίαν έναν εννοιολογικό, ποιοτικό και επιστημονικό προσδιορισμό (και συνακόλουθα περιορισμό) στον ορισμό, αφιστάμενο έτσι σε ένα βαθμό από τον ορισμό του ΑΕΔ και του νόμου που απαιτούν «οργανική ενότητα»[8], αλλά σε πλήρη συμβατότητα και με το πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο και με την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης. Η αναθεώρηση άφησε αμετάβλητο το άρθρο 117 του Συντάγματος.

Με τον Ν. 3208/2003 ο κοινός νομοθέτης επεχείρησε να επιλύσει πάγια δασικά προβλήματα και υιοθετεί αυτολεξεί τον συνταγματικό ορισμό, τροποποιώντας το άρθρο 3 Ν. 998/1979 αλλά (μη ορθώς) απαιτώντας ξανά την ύπαρξη δυνατότητας παραγωγής δασοπονικών προϊόντων (άρθρο 1 παρ. 3 Ν. 3208/2003), ωστόσο κάτι τέτοιο έρχεται σε ρήξη με όσα ειπώθηκαν προηγουμένως για την αμιγώς οικολογική αντίληψη του δάσους.

Συνεπώς,  κατά σωστή, σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία ο Ν. 998/1979 ανάγει ως κρίσιμη για την έννοια του δάσους την οργανική ενότητα της δασικής βλάστησης που αποτελεί τεκμήριο για τη συμβολή του δάσους στη διατήρηση της ισορροπίας και την εξυπηρέτηση της διαβίωσης του ανθρώπου (κατά τη νομολογία ΣτΕ[9] και ΑΕΔ[10]).

Αναφορικά με το ζήτημα του χαρακτηρισμού της έκτασης, στοιχειοθετείται  υποχρέωση της Διοίκησης για την κατάρτιση δασολογίου, σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος και τα ειδικότερα άρθρα 11-13 Ν. 998/79 (που προβλέπουν διαδικασία φωτογράφησης και χαρτογράφησης των δασών και σύνταξη του δασικού χάρτη που κυρώνεται από τον Υπουργό Γεωργίας και κατάρτιση και τήρηση δασολογίου στην Κεντρική Δασική Υπηρεσία).

Στο άρθρο 14 Ν. 998/1979 προβλέπεται για μεταβατικό χρονικό διάστημα (μέχρι δηλ. την κατάρτιση δασολογίου) η κίνηση ενδικοφανούς διαδικασίας με αίτηση των εχόντων έννομο συμφέρον ή αυτεπαγγέλτως από τον Δασάρχη[11] για χαρακτηρισμό της περιοχής ως δάσους ή δασικής έκτασης, για τον καθορισμό ορίων και προσδιορισμό της κατηγορίας. Έχει κριθεί ότι η παράλειψη (αδράνεια) της Διοίκησης να προβεί στην κατάρτιση δασολογίου και η εμμονή της να επιμένει στη διαδικασία αυτή του άρθρου 14 αντιβαίνει στο Σύνταγμα, το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο και στοιχειοθετείται παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, που είναι ακυρωτέα[12].

Γιατί, όμως, είναι σημαντικός ο καθορισμός του δάσους ή της δασικής έκτασης; Διότι ακριβώς θέτει έναν περιορισμό στην ιδιοκτησία και δη στην ελεύθερη χρησιμοποίησή της κατά τη βούληση του ατόμου. Πρώτον,  θεμελιώνεται το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου επί αυτής της έκτασης και δεν αναγνωρίζονται τυχόν υφιστάμενοι τίτλοι κυριότητας επί αυτών των ακινήτων. Αν π.χ. μία έκταση δασώθηκε, ενώ ήταν αγρός, χάνεται πλέον οριστικά (αρχή «άπαξ δάσος, πάντα δάσος»), με τις ιδιαιτερότητες και τις ειδικότερες εξαιρέσεις που το Δασικό Κτηματολογικό Δίκαιο, βεβαίως, εισάγει. Δεύτερον, η συνταγματική δασική προστασία συνεπάγεται την απαγόρευση μεταβολής του προορισμού των δασών – δημοσίων αλλά και ιδιωτικών – παρά μόνο για λόγους που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον (π.χ. εθνική οικονομία, γεωργία) και πάλι για εξαιρετικό λόγο, με τη μικρότερη δυνατή απώλεια του δασικού πλούτου[13].

Μετά την κύρωση του δασικού χάρτη, για τις εκτάσεις που σύμφωνα με αυτόν δεν διέπονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, δεν προβάλλονται δικαιώματα από το Ελληνικό Δημόσιο και η οικεία Διεύθυνση Δασών προβαίνει σε κατάρτιση και τήρηση δασολογίου για τις δασικές εν γένει εκτάσεις των παραγράφων 1, 2, 3, 4 και 5 του Ν. 998/1979 που αποτυπώνονται σε αυτόν, κατά τα ειδικότερα προβλεπόμενα στις διατάξεις του άρθρ. 3 του Ν. 3208/2003, όπως ισχύει. Σε περίπτωση αναμόρφωσης του δασικού χάρτη, το δασολόγιο ενημερώνεται ανάλογα.

β) Ιδιωτικά θεωρούνται όσα δάση/δασικές εκτάσεις δεν ανήκουν στο Δημόσιο, δηλ. όσα ανήκουν σε ιδιώτες, ΝΠΙΔ και ΝΠΔΔ[14]. Το ιδιωτικό δάσος επίσης προστατεύεται από τη συνταγματική διάταξη του άρθρου 24 του Συντάγματος. Η προστασία του είναι απόλυτη πλέον, μετά το έτος 2001, αφού απαγορεύεται κάθε επέμβαση και οι ιδιοκτήτες μπορούν να προβούν μόνο σε όσες επεμβάσεις θεωρούνται αναγκαίες για την προστασία και εκμετάλλευση των ιδιωτικών δασών.

Συνεπώς, δεν αλλάζει κάτι ως προς την απάντηση που δόθηκε. Για την πληρότητα της απάντησης, παρακαλείται ο αναγνώστης να ανατρέξει και στο ερώτημα γ).

γ) Πριν το Σύνταγμα του 2001, δηλαδή με το προγενέστερο καθεστώς γινόταν δεκτό νομολογιακά πως καμία ευχέρεια δεν διέθετε ο νομοθέτης να μεταβάλει τον προορισμό των ιδιωτικών και δημόσιων δασών, ενώ και η εξαίρεση του άρθρου 24 παρ. 1 εδ δ αφορούσε μόνο στα δημόσια δάση. Κατ’ εξαίρεση, νόμιμοι περιορισμοί της κυριότητας του ιδιωτικού δάσους θεωρούνταν η προστασία, συντήρηση και ανάπτυξή του, αλλά και η απαγόρευση περίφραξής του. Απαγορεύονται, εξάλλου, κάθε είδους επεμβάσεις που συνεπάγονται κατάτμηση ή οικοπεδοποίηση και χρησιμοποίηση για οικιστικούς σκοπούς, όπως και η εκχέρσωση[15]. Ωστόσο, ενώ μέχρι το έτος 1999 και μέχρι την έκδοση της ΟλΣτΕ 1675/1999 (Περιφερειακή Λεωφόρος Υμηττού, με αντίθετη μειοψηφία) γινόταν παγίως δεκτή η απόλυτη και χωρίς καμία εξαίρεση προστασία των ιδιωτικών δασών, κρίθηκε εν προκειμένω ως επιτρεπτή η αναγκαστική απαλλοτρίωση ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων για την εκτέλεση έργου κοινής ωφέλειας, αποδεχόμενος κατ’ αυτόν τον τρόπο ο ακυρωτικός δικαστής τη δυνατότητα της μεταβολής του προορισμού τους και της κάμψης του απόλυτου απαγορευτικού κανόνα[16]. Το δικαστήριο στάθμισε τα συμφέροντα, εκτίμησε την ανάγκη διαφύλαξης του δάσους, αλλά και τον σκοπό της απαλλοτρίωσης.

Επίσης, επεμβάσεις στα ιδιωτικά δάση δεν είναι δυνατό να νομιμοποιηθούν εκ των υστέρων, διότι έγιναν κατά παράβαση του συνταγματικού καθεστώτος που ίσχυε κατά τον χρόνο έκδοσης των αντίστοιχων αποφάσεων[17].

Σε κάθε περίπτωση, δεν ασκεί επιρροή ο χαρακτήρας της ως δημόσιας ή ιδιωτικής[18]. Εξάλλου, ιδιωτικά θεωρούνται όσα δάση/δασικές εκτάσεις δεν ανήκουν στο Δημόσιο, δηλ. όσα ανήκουν σε ιδιώτες, ΝΠΙΔ και ΝΠΔΔ[19]. Το ιδιωτικό δάσος επίσης προστατεύεται από τη συνταγματική διάταξη του άρθρου 24 του Συντάγματος.

Ο κανόνας που θέτει το Σύνταγμα (από το 2001) είναι πως απαγορεύεται πλέον γενικώς η μεταβολή του προορισμού των δασών και δασικών εκτάσεων δημόσιων και ιδιωτικών (απόλυτη προστασία), με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση όπου η μεταβολή επιβάλλεται από το δημόσιο συμφέρον, με την έννοια ότι η εκμετάλλευσή τους είναι ουσιώδης για την εθνική οικονομία.

Κατ’ εξαίρεση, καθίστανται επιτρεπόμενες οι τυχόν επεμβάσεις στον βαθμό που δεν υπερβαίνουν το μέτρο εκείνο πέραν του οποίου θίγεται ανεπανόρθωτα η δασική μορφή μιας έκτασης και άρα αναιρείται η συνταγματική της προστασία. Η εξαίρεση αυτή ερμηνεύτηκε στενά, αλλά άρχισε να διαστέλλεται υπό την επίδραση και της οικονομικής κρίσης. Συνεπώς, πρέπει να τεκμηριώνεται εμπεριστατωμένα η απαίτηση της εθνικής οικονομίας.

δ) Αν η έκταση είχε εκχερσωθεί πριν το 1975 και την ισχύ του Συντάγματος, τότε επιφυλάσσεται διαφορετική νομική μεταχείριση σε αυτή, αφού με τη Μεταπολίτευση ανήχθη η δασική προστασία σε συνταγματική υποχρέωση. Η έκταση αυτή διατηρεί τη χρήση της (γεωργική λογικά) μέχρι σήμερα και δεν υπάγεται στη δασική νομοθεσία[20]. Ο νόμος προέβλεψε ότι μπορεί η έκταση να εξαγορασθεί (με αίτηση) κατά το άρθρο 47 Ν. 998/1979, βλ. και Ν. 4280/2014 που τροποποίησε τον 998/1979.

Ωστόσο, η νομολογία του ΣτΕ δέχεται ότι η εξαγορά δασών/δασικών εκτάσεων που εκχερσώθηκαν προ του 1975 αυτογνωμόνως, προκειμένου να καλλιεργηθούν, και η μεταβίβαση κυριότητας έναντι τιμήματος στους κατόχους αυτών, υπό την προϋπόθεση ότι η αγροτική χρήση συνεχίζεται έως την έκδοση της πράξης εξαγοράς και θα συνεχισθεί και στο μέλλον (άρθρο 47 παρ. 5 επ. του Ν. 998/1979), αντίκεινται προς τα άρθρα 24 παρ. 1 και 117 παρ. 3 του Συντάγματος. Για τους ίδιους ως άνω λόγους, διαπιστώνεται αντίθεση προς το Σύνταγμα και της παρ. 13 του άρθρου 47 του Ν. 998/1979, που προβλέπει έγκριση επέμβασης και αλλαγή χρήσης δασικής έκτασης, σύμφωνα με το άρθρο 47 Β του Ν. 998/1979 (σκ. 18, 20). Η απόφαση αυτή στοιχεί στην ορθότατη ερμηνευτική κατεύθυνση που διαμόρφωσε η ΟλΣτΕ 685/2019, που κατέφασε την αντισυνταγματικότητα των λεγόμενων «οικιστικών πυκνώσεων» και συνάδει και με την απόφαση του ΑΠ 981/2019[21].

Συνεπώς, η εξαγορά αυτή δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με την παρούσα φάση της εξέλιξης της νομολογίας και υπό την επιφύλαξη αντίθετης διάταξης που θα συνάδει με αυτή τη νομολογία.

————

[1] Π. Γαλάνης, Δημόσιο Δίκαιο της αναδάσωσης, εκδ. Νομ. Βιβλιοθήκη, 2022, 6 επ.

[2]Ν. 998/1979 “Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας” (ΦΕΚ Α 289/29.12.1979),  Ε. Κουτούπα-Ρεγκάκου, ό.π., 174, Δ. Χριστοφιλόπουλος, 249 επ.

[3] ΣτΕ 3273/1996 όπου αντικρίζεται η απόφαση αυτή ως «πρωτοπόρος» και «καινοτόμος» για τους ως άνω λόγους,  ΓνωμΝΣΚ 78/17.2.2004.

[4] Κατά πάγια νομολογία του ΣτΕ. Η αντιμετώπισή τους ως ενιαία οικοσυστήματα απαντά ενδεικτικά στην απόφαση ΣτΕ 1318/2001.

[5] Στη ΣτΕ 4647/2011.

[6] ΑΕΔ 27/1999: «Κρίσιμη, επομένως… για την έννοια…είναι η οργανική ενότης της δασικής (δενδρώδους ή θαμνώδους) βλαστήσεως, η οποία  καθιστάμενη δια των ειρημένων διασυνδέσεων της όλης δασογενούς χλωρίδας και πανίδας, προσδίδει μόνη σ` αυτό την ιδιαιτέρα του ταυτότητα ως δασικού οικοσυστήματος…» (σκ. 10).

[7] Συλλήβδην η αναθεώρηση του 2001: α) εξομοίωσε την προστασία ιδιωτικών και δημοσίων δασών: «…Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.»., β) έθεσε την υποχρέωση κατάρτισης δασολογίου και γ) προσέθεσε ερμηνευτική δήλωση στο άρθρ. 24, για τον ορισμό του «δάσους» και της «δασικής έκτασης», πράγμα όμως που ήδη είχε νομολογιακά διατυπωθεί, ενισχύοντας έτσι την κριτική για «βεβαιωτικό χαρακτήρα της αναθεώρησης. «δάσος είναι το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές)», ενώ  δασική έκταση υπάρχει όταν «στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά».

[8] Ε.Α. Μαριά, ΠερΔικ 4/2008, ό.π., 560.

[9] Βλ. προδικαστικό του ΣτΕ στο ΔΕΚ, ΣτΕ 3559/2008, ΟλΣτΕ 33/2013.

[10] ΑΕΔ 27/1999.

[11] Η νομολογία απεφάνθη ότι η απόφαση του δασάρχη και των επιτροπών του άρθρου 14 φέρει διαπιστωτικό χαρακτήρα, ΣτΕ 4304/2010, ΑΠ 1330/2008 κλπ.

[12] ΣτΕ 2818/1997 (Ε’ Τμ.) [Γενικό δασολόγιο] (Σημ. Ε.-Α. Μαριά), ΠερΔικ 2/1997, βλ. και Ν. 4351/2015, άρθρα 24-26 για τη σύσταση Τεχνικών Επιτροπών Αντιρρήσεων κλπ.

[13] Ε.Α. Μαριά, Προσωρινή επίλυση δασικών αμφισβητήσεων και διαδικασία κήρυξης έκτασης ως αναδασωτέας – Η μεταξύ τους σχέση, ΠερΔικ 3/2003 κλπ.

[14] Βλ. ενδεικτικά ΣτΕ 1362/1981, 3754/1981 κλπ.

[15] ΣτΕ 1516/1993, 4280/1980 κλπ., Γ. Σιούτη, ό.π., 72-73.

[16] Ε.-Α. Μαριά, Ο Ν 3208/2003 για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων ένα χρόνο μετά τη θέση του σε ισχύ – Κριτικές σκέψεις και παρατηρήσεις, ΠερΔικ 4/2004, 460.

[17] ΣτΕ 1062/2003.

[18] ΣτΕ 1719/2012.

[19] Βλ. ενδεικτικά ΣτΕ 1362/81, 3754/81 κλπ.

[20] ΣτΕ 646/2019.

[21] ΟλΣτΕ 710/2020.

 

Δασικοί χάρτες: Τα σοβαρά λάθη, τα προβλήματα και η επίλυση

Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών-Συνταγματολόγος- Συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα- νομικός συνεργάτης Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα – ΔΣ Σισμανόγλειο νοσοκομείο -νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος- νομικός συνεργάτης Ουκρανών Ελλάδος- νομικός συνεργάτης πανελλήνιου συνδέσμου Αγωνιστών Κύπρου – Δ.Σ. Ιδρύματος Μπότσαρη Ελλάδος.

Το 2016 καταρτίστηκαν δασικοί χάρτες με βάση το νόμο 4389/2016, με πολλά λάθη, κάτι που οδήγησε στην μετέπειτα ακύρωση διατάξεων από το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας. Δημιουργήθηκε η ανάγκη επίλυσης προβλημάτων που κληρονομήθηκαν από τον νόμο 4389/2016 , οι διατάξεις του οποίου έχουν καταπέσει με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, τόσο σε ό,τι αφορά τις οικιστικές πυκνώσεις όσο και τις εκχερσωμένες εκτάσεις.

Προβλήματα που είχαν οδηγήσει εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες σε απόγνωση, αφού έχασαν τις επιδοτήσεις τους, και είχε ως αποτέλεσμα για το 50% περίπου της επικράτειας να έχουν υποβληθεί 174.000 «αντιρρήσεις» (ενστάσεις των ιδιοκτητών). Σημειωτέον, ότι 5.000.000 στρέμματα αγροτικής γης είχαν εμφανιστεί την περίοδο 2017-2019 ως δασικά και 500.000 ΑΦΜ αγροτών αντιμετώπισαν πρόβλημα με τις εκτάσεις και τις επιδοτήσεις.

Το δεύτερο πρόβλημα ήταν ότι, εξαιτίας του επιπόλαιου τρόπου με τον οποίο είχαν καταρτισθεί οι δασικοί χάρτες, πάμπολλοι ιδιοκτήτες υποχρεώθηκαν να ασκήσουν ενστάσεις κατά των δασικών χαρτών και να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Ο αριθμός των ενστάσεων αυτών και ο ρυθμός με τον οποίο προχωρούσαν , θα είχε ως αποτέλεσμα, για τη μισή μόνο Ελλάδα, να απαιτηθούν 27 χρόνια.

Επίσης, επειδή στη σύνθεση των επιτροπών αντιρρήσεων είχαν πλειοψηφία οι δασολόγοι (2 στους 3), πολύ δύσκολα ανατρέπονταν ακόμη και άδικες αποφάσεις. Με τη νέα νομοθεσία αυξήθηκαν οι επιτροπές και άλλαξε η σύνθεσή τους (πλέον συμμετέχουν ένας δικηγόρος, ένας μηχανικός και ένας δασολόγος) προκειμένου να υπάρχουν εχέγγυα αντικειμενικότητας.
Το βασικό πρόβλημα ήταν ότι στους δασικούς χάρτες περιλαμβάνονταν ακόμη και εκτάσεις που το ίδιο το κράτος είχε αποφανθεί ότι δεν είναι δασικές. Δηλαδή, ιδιοκτήτες που είχαν στα χέρια τους επίσημα έγγραφα από το κράτος, στα οποία αναγράφεται ότι το ακίνητό τους δεν είναι δασικό, έβλεπαν το ίδιο το κράτος να αλλάζει γνώμη και να το χαρακτηρίζει δασικό. Και, εάν επρόκειτο για αγροτικά ακίνητα, να τους διακόπτει ξαφνικά τις επιδοτήσεις.
Στους δασικούς χάρτες 2016, εμφανίζονται ως δασικές εκτάσεις : κρατικά πανεπιστήμια , κτίρια υπηρεσιών περιφέρειας , κρατικό Μουσείο , σχολικά συγκροτήματα , πιστοποιημένα κρατικά αθλητικά κέντρα , διαχρονικά καλλιεργημένες εκτάσεις κ.α..
Ξεπερνούν τις 365.000 οι αντιρρήσεις που έχουν υποβληθεί επί των δασικών χαρτών, ενώ τα αιτήματα προδήλων σφαλμάτων ανέρχονται σε 92.683.    Οι αριθμοί και τα στατιστικά του Ελληνικού Κτηματολογίου είναι αποκαλυπτικά του μεγέθους του προβλήματος. Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Κρήτη κ.α «σκεπάζονται» κατά 50% έως 70% από δάση και ο κόσμος έχει εξαγριωθεί.
Νέοι αγρότες είναι αποφασισμένοι να εγκαταλείψουν το επάγγελμα , καθώς οι δασικοί χάρτες τους έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημία.
Δυστυχώς, διαχρονικά τα Δασαρχεία δεν χορηγούν άδεια σε αγρότες, κτηνοτρόφους ή ιδιοκτήτες ακινήτων να προβούν στον καθαρισμό των ακινήτων τους και το γεγονός αυτό, καθιστά πιθανή την εκδήλωση πυρκαγιάς με ανυπολόγιστες συνέπειες για ανθρώπους, ιδιοκτησίες και δασικές εκτάσεις. Αλλά και μετά από μία καταστροφική πυρκαγιά, συνεχίζονται τα σφάλματα των Δασαρχείων και της δημόσιας διοίκησης.  Η κήρυξη των καμμένων εκτάσεων ως αναδασωτέων οδηγησε στην αναμόρφωση των αναρτημένων δασικών χαρτών, η οποία όμως έκρυβε μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη για ορισμένους, καθώς οι ιδιοκτησίες τους είχαν ξαφνικά «πρασινίσει».

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και ιδιοκτήτες σπιτιών με οικοδομικές άδειες οι οποίες είχαν εκδοθεί πριν το Σύνταγμα του 1975 και οι ίδιοι είχαν προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προς τη Δασική Υπηρεσία προκειμένου αυτά να εξαιρεθούν του δασικού χάρτη ως μη δασικές εκτάσεις, ήρθαν ξαφνικά αντιμέτωποι με τον αναμορφωμένο δασικό χάρτη. Η δασική υπηρεσία κήρυξε την καμμένη έκταση αναδασωτέα συμπεριλαμβάνοντας όμως και τις ιδιοκτησίες τους ως δασικές, χωρίς να τις εξαιρέσει ως όφειλε.

Το παράδοξο μάλιστα είναι ότι ο δασικός χάρτης, ο οποίος είχε αναρτηθεί αμέσως μετά την πυρκαγιά, εξαιρούσε όλες αυτές τις ιδιοκτησίες ως μη δασικές. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο σε αυτό το διάστημα είχαν γίνει και αγοροπωλησίες καμμένων αλλά νόμιμων κατοικιών.

Στην παράγραφο 3 του άρθρου 117 του Συντάγματος, προβλέπεται ότι δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν, κρίνονται υποχρεωτικά και άμεσα αναδασωτεες και δεν μπορούν να διατεθούν για άλλον προορισμό. Το Σύνταγμα της χώρας, αποτελεί τον υπέρτατο νόμο του κράτους. Οι Δασικοί Χάρτες του 2016, κρίθηκαν Αντισυνταγματικοι με διάφορες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που αποτελεί το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στην Ελλάδα (ΣτΕ 1118/2018, ΣτΕ 1411/2019, ΣτΕ 156/2019 κ.α.).

Με τον νόμο 4685/2020 οι επιδοτήσεις αποκαταστάθηκαν αμέσως, οι αγρότες σώθηκαν (καθώς κινδύνευαν να χάσουν οριστικά την ιδιότητα του αγρότη, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία) και τουλάχιστον οι μισοί πολίτες που είχαν υποβάλει αντιρρήσεις, δικαιώθηκαν.

Με τον νέο νόμο καταργείται  ο παραλογισμός: έβγαλε αυτομάτως εκτός δασικών χαρτών όλες τις περιοχές εκείνες, τις οποίες το ίδιο το κράτος (με πράξεις του) είχε χαρακτηρίσει ως μη δασικές (είτε για καλλιέργεια, είτε για βιομηχανική ή τουριστική μονάδα) και επέστρεψε στους αγρότες τις επιδοτήσεις που είχαν στερηθεί άδικα.

Με τη νέα νομοθεσία αυξήθηκαν οι επιτροπές και άλλαξε η σύνθεσή τους (πλέον συμμετέχουν ένας δικηγόρος, ένας μηχανικός και ένας δασολόγος) προκειμένου να υπάρχουν εχέγγυα αντικειμενικότητας.

Επιπλέον, μία σημαντική παρέμβαση του νέου νόμου είναι ότι προβλέφθηκε ότι, όταν εξετάζεται η αντίρρηση κάποιου πολίτη και δικαιώνεται από την Επιτροπή Αντιρρήσεων, τότε αυτομάτως θα μπορεί να χρησιμοποιήσει το ακίνητό του χωρίς να περιμένει την εκδίκαση όλων των άλλων υποθέσεων, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα.

Η διαδικασία εξέτασης αιτήματος για υπαγωγή στο άρθρο 47 απαιτεί 25 στάδια (έγγραφα, διαβιβαστικά, αποφάσεις κτλ), με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στην εξέταση.

Ανάλογα ισχύουν και για την εξέταση υπαγωγής στο άρθρο 67.

Σε πολλές περιοχές , που είναι άγονες και δεν είναι δυνατή η Μηχανική καλλιέργεια, πολλές ιδιοκτησίες με ευκολία χαρακτηρίζονται ως Δασικές παρά το ό,τι υπάρχουν αποδείξεις, ότι ήταν καλλιεργήσιμη έκταση.

Το πρόβλημα εντείνεται, με την αδυναμία κατοχής και την προσκόμιση συμβολαίων για τις ιδιοκτησίες τους, αφού πολλές μεταβιβάσεις γίνονταν δια «λόγου» ή είχαν καταστραφεί τα «Υποθηκοφυλακεία».

Στις περιοχές όπου δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου, το υπουργείο περιβάλλοντος νομοθέτησε ότι για τις περιοχές αυτές (νησιά Ιονίου, Κρήτη, Λέσβος, Σάμος, Χίος, Κυκλάδες, Κύθηρα, Αντικύθηρα, Δωδεκάνησα και Μάνη) το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα ιδιοκτησίας σε δάση και δασικές εκτάσεις, εκτός αν διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας.

Στους περίπου 3.000 κατόχους κατοικιών σε δάση και δασικές εκτάσεις που υπέβαλαν τη σχετική αίτηση δόθηκε η ευκαιρία να δηλώσουν, με την καταβολή παραβόλου ύψους 250 ευρώ, τις κατοικίες τους στη διαδικτυακή πλατφόρμα του Κτηματολογίου, ώστε να ανασταλούν οι διαδικασίες κατεδάφισης και επιβολής προστίμων για 30 έτη. Στη συνέχεια, αφού συγκεντρωθούν τα στοιχεία των δηλώσεων, θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα που θα καθορίζει τους όρους διατήρησης ή κατεδάφισης των κατοικιών που έχουν δηλωθεί. Από τα παραπάνω αποκλείονται όσα κτίρια δεν έχουν χαρακτήρα κατοικίας, έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011, βρίσκονται σε περιοχές που ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις.

Μέχρι να κυρωθεί το επίμαχο τμήμα του δασικού χάρτη, στο σχετικό συμβόλαιο προσαρτάται αντίγραφο της απόφασης της ΕΠΕΑ με τον Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης (ΑΔΑ) από τη Διαύγεια και με επισυναπτόμενο τοπογραφικό διάγραμμα επί του οποίου βεβαιώνεται ότι το ακίνητο είναι αυτό ως προς το οποίο έχουν γίνει δεκτές οι αντιρρήσεις.

Μετά την κύρωση του δασικού χάρτη κάθε μεταβολή των εμπράγματων δικαιωμάτων σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις πρέπει να συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας Διεύθυνσης Δασών. Αν η έκταση δεν έχει δασικό χαρακτήρα, τότε αρκεί υπεύθυνη δήλωση επί του τοπογραφικού διαγράμματος που συνοδεύει τη σχετική πράξη του συμβολαιογράφου, με την οποία δηλώνεται ότι το συγκεκριμένο ακίνητο δεν έχει δασικό χαρακτήρα.

Το υπουργείο περιβάλλοντος με νομοθετική ρύθμιση έδωσε το δικαίωμα σε ιδιοκτησίες που περιλαμβάνουν και δασικές και αγροτικές εκτάσεις να μπορούν να μεταβιβάζονται, ως προς το μη δασικό τμήμα, χωρίς αυτό να θεωρείται κατάτμηση.

Εφόσον το τμήμα του γεωτεμαχίου που δεν εμπίπτει στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας πληροί τους όρους αρτιότητας, τότε εκδίδεται άδεια δόμησης.

Στις περιπτώσεις που οι αποφάσεις των ΕΠΕΑ εξαιρούν εκτάσεις της υπαγωγής τους στον δασικό χάρτη ως δάση ή δασικές, αυτές γνωστοποιούνται (ενόψει της μη αρμοδιότητας της ΕΠΕΑ για την ανάκληση της οικείας αναδασωτικής απόφασης) στον αρμόδιο συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την ανάκληση της απόφασης αναδάσωσης.

 

Η διόρθωση προδήλου σφάλματος γίνεται με την υποβολή του εντύπου “Αίτηση Διόρθωσης Προδήλου Σφάλματος”, είτε από τον δικαιούχο είτε από τρίτο πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον (π.χ. δανειστή, κληρονόμο), στο Κτηματολογικό Γραφείο.

Διαδικασία:

-Συμπλήρωση έντυπης αίτησης με αναγραφή του ΚΑΕΚ του ακινήτου/ων, που αυτή αφορά και πλήρη περιγραφή του σφάλματος και του αιτήματος διόρθωσης  .

-Κατάθεση της αίτησης στο Κτηματολογικό Γραφείο με επισυναπτόμενα αντίγραφα των εγγράφων από τα οποία προκύπτουν τα ορθά στοιχεία της εσφαλμένης εγγραφής.

Πρόδηλα σφάλματα στη διαδικασία κατάρτισης του δασικού χάρτη ορίζονται, μεταξύ άλλων, η εσφαλμένη τεχνική απόδοση των οριογραμμών επί των φωτογραμμετρικών υποβάθρων, η λανθασμένη απεικόνιση αγροτικής έκτασης ως δασικής, η παράλειψη εκ παραδρομής της αποτύπωσης σαφώς δασικής έκτασης εντός ευρύτερης άλλης μορφής (αγροτικής κ.λπ.) και το αντίστροφο (σ.σ.: αναλυτικά 153394/919/12.04.2017 ΥΑ).

Εαν δεν γίνει δεκτή η αντίρρηση:

Ο ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα άσκησης αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της πράξης ολικής κύρωσης του δασικού χάρτη για το τμήμα εκείνο της αντίρρησης που η ΕΠΕΑ δεν έκανε αποδεκτό.

 

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν πρόλαβαν να υποβάλουν αντίρρηση επί του περιεχομένου των δασικών χαρτών:

Μπορούν να καταθέσουν αίτημα αναμόρφωσης του κυρωμένου δασικού χάρτη στην οικεία Διεύθυνση Δασών, εφόσον έχουν διοικητική πράξη που δεν συμπεριελήφθη σε αυτόν. Επίσης μπορούν να υποβάλουν αίτημα διόρθωσης (αναμόρφωση) με πρόδηλο σφάλμα.

Οι πράξεις της διοίκησης που μπορούν να αναμορφώσουν τον κυρωμένο δασικό χάρτη είναι, μεταξύ άλλων, εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια πόλης, αποφάσεις χαρακτηρισμού οικισμού ως προϋφισταμένου του έτους 1923, πράξεις οριοθέτησης, παραχωρητήρια αγροτικών κλήρων κ.ά. (σ.σ.: αναλυτικά ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956/2020).

Το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945, ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις ανωτέρω εκτάσεις ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.

Αν οι εκτάσεις της παρ. 1 εντάσσονται στην παρ. 1 του άρθρου 3, τότε εμβαδόν αυτών έως τριάντα (30) στρέμματα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση, χωρίς να επιτρέπεται η περαιτέρω αλλαγή της χρήσης τους. Δικαίωμα να ζητήσουν την αλλαγή της χρήσης για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση έχουν όσοι αξιώνουν δικαιώματα κυριότητας επί των ανωτέρω εκτάσεων, δυνάμει τίτλων νόμιμα μεταγεγραμμένων. Σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945, ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις ανωτέρω εκτάσεις ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.

 

Η νομοθετική ρύθμιση προβλέπει διαφορετική μεταχείριση για τους δασωθέντες αγρούς, ανάλογα με τη μορφή που απέκτησαν αργότερα (δάσος ή δασική έκταση). Ο ειδικότερος χαρακτηρισμός της έκτασης ως δάσους ή δασικής, για την εφαρμογή της ρύθμισης, διενεργείται:

-από την Επιτροπή Δασολογίου Περιφερειακής Ενότητας, για τις περιοχές που υπάρχει αναρτημένος δασικός χάρτης, ακόμη και αν η συγκεκριμένη έκταση έχει κηρυχθεί αναδασωτέα,

-με την έκδοση πράξης χαρακτηρισμού, στις περιοχές που δεν καλύπτονται από αναρτημένο δασικό χάρτη.

 

Αγροί που απέκτησαν μορφή δασικής έκτασης (παρ. 2 του άρθρου 3, ν. 998/79).

Δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και επιτρέπεται η απομάκρυνση της φυόμενης δασικής βλάστησης, μετά από άδεια του οικείου Δασάρχη ή του Διευθυντή Δασών εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο στον νομό, κατόπιν αιτήσεως του προσώπου που προβάλλει δικαιώματα κυριότητας στην έκταση. Ο ενδιαφερόμενος, προκειμένου να αποδείξει το έννομο συμφέρον του να αιτηθεί την απομάκρυνση της δασικής βλάστησης, συνυποβάλλει με την αίτησή του

-είτε συμβολαιογραφικούς τίτλους,

-είτε δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9),

-είτε ένορκες βεβαιώσεις,

-είτε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο από το οποίο να πιθανολογείται ο νομικός δεσμός του με το ακίνητο.

Διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν κατ’ εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας για την προστασία των ανωτέρω εκτάσεων, ανακαλούνται.

 

Αγροί που απέκτησαν μορφή δάσους (παρ. 1 του άρθρου 3, ν. 998/79).

Εμβαδόν αυτών έως τριάντα (30) στρέμματα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση, χωρίς να επιτρέπεται η περαιτέρω αλλαγή της χρήσης τους.

Δικαίωμα να ζητήσουν την αλλαγή της χρήσης για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση έχουν όσοι αξιώνουν δικαιώματα κυριότητας επί των ανωτέρω εκτάσεων, δυνάμει τίτλων νόμιμα μεταγεγραμμένων.

Η αλλαγή της χρήσης επιτρέπεται, κατόπιν άδειας που χορηγείται από τον Γενικό Διευθυντή Δασών στον οποίο υπάγεται η αρμόδια Δασική Υπηρεσία, μετά από εισήγηση του οικείου Δασάρχη ή του Διευθυντή Δασών, εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο στον νομό.

Ειδικά, για εκτάσεις μεγαλύτερες των πέντε (5) στρεμμάτων, προκειμένου να χορηγηθεί άδεια, διαπιστώνεται, με βάση σχετική οικονομοτεχνική μελέτη, ότι συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:

Οι εδαφολογικές και οικολογικές συνθήκες συνηγορούν υπέρ αυτού του τρόπου εκμετάλλευσης,πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης έγκρισης επέμβασης για γεωργική εκμετάλλευση (παρ. 4 του άρθρου 47 ν. 998/79), και η συγκεκριμένη έκταση, λόγω της θέσης, της αλληλεξάρτησης και της σύνδεσής της με τις γειτονικές δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, δύναται να ανακτήσει τη δασική της βλάστηση με φυσική αναγέννηση, μετά το πέρας της γεωργικής εκμετάλλευσης.

Η οικονομοτεχνική μελέτη, η οποία συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα της έκτασης, συντάσσεται από ιδιώτη γεωτεχνικό επιστήμονα, σε περίπτωση δε που αυτός δεν είναι δασολόγος, απαιτείται συνυπογραφή αυτής και από δασολόγο και εγκρίνεται με την άδεια αλλαγής χρήσης της έκτασης.

Το περιεχόμενο της μελέτης ορίζεται στο παράρτημα της υπό στοιχεία οικ.133389/6588/10.12.2015 απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Β’ 2860).

Στις ανωτέρω εκτάσεις, πέραν της επιτρεπτής επέμβασης, εφαρμόζονται και οι υπόλοιπες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας περί επιτρεπτών επεμβάσεων.

Στην ίδια διαδικασία υπάγονται και τα ακίνητα δασικού χαρακτήρα που διατέθηκαν ως κληροτεμάχια, τα οποία εμφανίζονται στις πλησιέστερες στον χρόνο της παραχώρησης αεροφωτογραφίες με αγροτική μορφή και δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα.

Εν κατακλείδι, χρειάζεται περαιτέρω βελτίωση της νομοθεσίας για την απλούστευση της διαδικασίας διόρθωσης δασικών χαρτών. Τα σφάλματα στους δασικούς χάρτες , προέκυψαν με υπαιτιότητα του ελληνικού δημοσίου και ο πολίτης υφίσταται ταλαιπωρία και οικονομική επιβάρυνση για την επίλυση των προβλημάτων που προέκυψαν με ευθύνη του δημοσίου. Εκτός από την αυτονόητη προστασία των δασών, το άρθρο 17 του Συντάγματος προβλέπει την αυτονόητη προστασία των ιδιοκτητών ακινήτων, οι οποίοι καταβάλουν φόρους, ΕΝΦΙΑ, ασφαλιστικές εισφορές, δημοτικά τέλη και όλα τα τέλη που περιλαμβάνουν οι λογαριασμοί κοινής ωφέλειας. Οι αγρότες μειώνονται δραματικά εξαιτίας του δημογραφικού προβλήματος της χώρας και εκτός από τα εμπόδια των απρόβλεπτων καιρικών συνθηκών και της ακρίβειας, έχουν να αντιμετωπίσουν και το εμπόδιο της ” δήμευσης” της περιουσίας τους από τους δασικούς χάρτες, ενώ από  παλαιότερες αεροφωτογραφίες του ίδιου κράτους , προκύπτει διαχρονικά καλλιεργημένη έκταση.

 

Δασικές εκτάσεις στην Κρήτη: Νίκος Σκουλάς γράφει για τα Δικαιώματα Δήμων, Εκκλησίας και ιδιωτών έναντι του Δημοσίου

Άρθρο του Νίκου Κ. Σκουλά (δικηγόρος, αντιπεριφερειάρχης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κρήτης)

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην Κρήτη είναι γνωστό ότι δεν ισχύει το τεκμήριο ιδιοκτησίας υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου για τα ακίνητα που έχουν χαρακτηριστεί δασικά (άρθρο. 62 του ν. 998/1979). Αυτό σημαίνει αφενός ότι το Δημόσιο θεωρεί ιδιοκτησία του κάθε δάσος και δασική έκταση. Αφετέρου ότι κάθε φυσικό πρόσωπο ή οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου μπορεί να ανταποδείξει ισοσθενώς την κυριότητα ή άλλο εμπράγματο δικαίωμά του επί δασικών εκτάσεων με τίτλο ιδιοκτησίας ή με δικαστική απόφαση.

Το Ελληνικό Δημόσιο διεκδικεί ως ιδιοκτήτης με το τεκμήριο που θεσπίζει ο παραπάνω νόμος, κάθε δασική έκταση στην Κρήτη. Τούτο, ιδίως μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών, τον Φεβρουάριο του 2021 και μετά την πάροδο της προθεσμίας ενστάσεων για την αμφισβήτησή τους, τον Ιούλιο του 2022.

Αντίστοιχα, οι ιδιώτες ή οι υπόλοιποι δημόσιοι φορείς, δηλαδή τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) δηλαδή Δήμοι, Περιφέρεια, Εκκλησία της Κρήτης, Μονές, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα κ.ά. μπορούν να ανταποδείξουν την ιδιοκτησία τους σε δασικές εκτάσεις που νέμονται και κατέχουν παλαιόθεν είτε με τίτλους  (συμβόλαια, δικαστικές αποφάσεις, παραχωρητήρια κ.λπ.) είτε με δικαστικό αγώνα που θα αποδείξει τα δικαιώματά τους.

Β. ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Είναι γεγονός, ότι η απουσία Κτηματολογίου και νομικής τάξης στο παρελθόν, δυσκολεύει τώρα την νομική θέση των ΝΠΔΔ και των ιδιωτών, αναφορικά με πολύ μεγάλες εκτάσεις αμφισβητούμενης ιδιοκτησίας, που πλέον διεκδικεί το Δημόσιο.

Επισημαίνεται, ότι ιδιαίτερα στην Κρήτη με την ξεχωριστή ιστορία που οδήγησε στην Ένωση με την Ελλάδα, έχουμε την ισχύ του οθωμανικού δικαίου έως το 1898, του δικαίου της Κρητικής Πολιτείας ως το 1913 και του ελληνικού δικαίου έκτοτε. Τα τρία δικαιικά συστήματα, εμπεριείχαν αποκλίνουσες διατάξεις για τα δημόσια ακίνητα, για τον τρόπο κτήσης κυριότητας τους και για το καθεστώς των δασικών εκτάσεων. Οι διαδοχικές έννομες τάξεις, συνθέτουν ένα ιδιαίτερο νομικό πλέγμα διατάξεων στην Κρήτη, διαφορετικό από το ισχύον στην υπόλοιπη επικράτεια. Ενδεικτικά απαριθμούμε τον οθωμανικό νόμο περί γαιών του 1856, τη δυνατότητα κτήσεως δημοσίου ακινήτου με χρησικτησία δυνάμει των διατάξεων του Κρητικού Αστικού Κώδικα του 1904 που ίσχυσαν αναδρομικά από το 1889 έως και το 1915 και τον  νόμο 2074/1920 που παραχωρούσε στους Δήμους και τις Κοινότητες των Νέων Χωρών τα αφημένα στην κοινή χρήση ακίνητα του οθωμανικού νόμου του 1856.

Δυνάμει αυτών ιδίως των διατάξεων, ιδιώτες και ΝΠΔΔ, ιδίως οι Δήμοι και η Εκκλησία, έχουν αποκτήσει κυριότητα σε ακίνητα της Κρήτης, που δεν υπήρχε νομική οδός να κτηθούν παρομοίως στην λοιπή επικράτεια.

Μέχρι το έτος 1956, το Δημόσιο, διά μέσου των τοπικών Δασικών Αρχών, ουδέποτε αξίωσε οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα επί των δασών και των δασικών εκτάσεων της Κρήτης. Αντιθέτως, αποδέχθηκε την κατάσταση η οποία είχε δημιουργηθεί από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Περιορίστηκε απλά στο να ασκεί δασική πολιτική και να επιτηρεί τα δασοκτήματα θεωρώντας τα ότι ανήκουν σε ιδιώτες ή νομικά πρόσωπα.

Την περίοδο από το 1915 έως το 1957, τα δασικού χαρακτήρα εδάφη της Κρήτης διαχειρίζονταν ως ιδιωτικά, γεγονός που αναγνωρίζεται και από τις πράξεις της Διοίκησης στο εν λόγω χρονικό διάστημα. Η αναφορά της Γενικής Διεύθυνσης Δασών Κρήτης (9663/5642/15-07-1924) κάνει λόγο ότι, τα Δάση της Κρήτης θεωρούνται και διαχειρίζονται ως ιδιωτικά. Με την υπ’ αριθμ. 2005/2-1-1956 αναφορά, ο Δασάρχης Ηρακλείου αναφέρει ότι τα δάση της Κρήτης δεν λαμβάνεται υπόψη ότι αποτελούν δημόσια ιδιοκτησία και ότι καταγράφονται ότι ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα.

Στην συνέχεια, με την υπ’ αριθ. 51098/434/1957 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, νομοθετήθηκαν τα αντίθετα από τα παραπάνω. Έτσι, τα κατεχόμενα από ιδιώτες, Κοινότητες ή Μονές δάση της Κρήτης χαρακτηρίστηκαν ως «διακατεχόμενα».

Ο ιδιότυπος θεσμός της «διακατοχής» των εν Κρήτη δασικών ή άλλων εκτάσεων είναι άλλη μία εμβαλωματική νομική διατύπωση του Κράτους. Τούτο, ενόψει της δυσχερούς νομικής και πολιτικής λύσης του θέματος που συνεχώς αναβάλλονταν, εκ μέρους της Πολιτείας.

Αυτός ο επισφαλής χαρακτηρισμός της διακατοχής, στην πράξη επαναδιατύπωσε μεταπολεμικά την διεκδίκηση του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτή, που ήρθε να επιστεγάσει μεταγενέστερα η διάταξη του αρ. 62 του ν. 998/1979.

Στο μεταξύ, η έλλειψη Κτηματολογίου και Δασολογίου είχε δημιουργήσει πάγιες καταστάσεις με εκχερσωμένες εκτάσεις, επιδοτούμενες, καλλιεργούμενες, νεμόμενες και κατεχόμενες διανοία κυρίου για δεκαετίες από ιδιώτες, επιχειρηματίες, αγρότες και κτηνοτρόφους.

Η ίδια κατάσταση ισχύει σε εκτεταμένες ιδιοκτησίες, ιδίως ορεινές και ημιορεινές, που οι Δήμοι, η Εκκλησία Κρήτης και οι Μονές τις νέμονται διανοία κυρίου και θεωρούν ότι τους ανήκουν, αλλά δεν έχουν τίτλους ιδιοκτησίας.

Μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών, ο νόμος είτε θα ανέτρεπε τις παγιωμένες καταστάσεις στην Κρήτη,  είτε θα τις αναγνώριζε διαφυλάττοντας ωστόσο, τον πυρήνα της νομιμότητας.

Γ. Η ΛΥΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΙΔΙΩΤΕΣ

Απέναντι στο θέμα αυτό, ως δικηγόρος και περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης,  τοποθετήθηκα δημόσια με αρθρογραφία τον Μάρτιο του 2021. Στο άρθρο μου με τίτλο «Δασικοί χάρτες- Πρόταση επίλυσης του ιδιοκτησιακού θέματος στην Κρήτη», κατέληγα στο συμπέρασμα:

«Κατά την άποψή μας, η Ελληνική Πολιτεία πρέπει να νομοθετήσει την παραχώρηση των ιδιοκτησιών της στους κατέχοντες ακτήμονες και ιδιώτες. Να το κάνει με κριτήρια που αποτυπώνουν την πραγματικότητα μεν, αλλά όχι καταχρηστικά. Κυρίως με εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια, ισότητας και δικαιοσύνης. Να ληφθούν υπόψιν ως κριτήρια παραχώρησης, το χωροταξικό σχέδιο κάθε περιφέρειας, το περιβάλλον, η βιοποικιλότητα και το τοπίο.

Συμπερασματικά, το κράτος πρέπει να δεσμευτεί πολιτικά και να νομοθετήσει την κατά κυριότητα  παραχώρηση και τη μακροχρόνια μίσθωση των ακινήτων του στους καλλιεργητές, στους κτηνοτρόφους και στους επιχειρηματίες, οι οποίοι τα κατέχουν μακροχρόνια και το αποδεικνύουν νομίμως. 

Οι ίδιοι οι ωφελούμενοι πολίτες ως φορολογούμενοι και ως εργαζόμενοι θα σηκώσουν το βάρος της ανάπτυξης της χώρας. Η Πολιτεία οφείλει να νομοθετήσει  με όρους κοινωνικού και αναπτυξιακού προσανατολισμού που θα επιμερίσουν  δίκαια την ωφέλεια. Έτσι, θα διαφυλαχθεί ο πυρήνας της νομιμότητας ταυτόχρονα με μία σπουδαία κοινωνικοπολιτική τομή».

Την επεξεργασμένη αυτή άποψή, που ανευρίσκεται στον ιστότοπό μου (www.nikosskoulas.gr), εισηγήθηκα ως δημόσια πολιτική στην Περιφέρεια Κρήτης.

Η θέση αυτή ψηφίστηκε και υιοθετήθηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, τον Μάρτιο του 2021. Απεστάλη ως πολιτική θέση στην Κυβέρνηση. Προσωπικά, δέχτηκα πρόταση συμβολής στην επεξεργασία της, την οποία αποδέχθηκα ασμένως, για το κοινό καλό.

Την ίδια θέση υποστήριξα και υπέβαλλα, ως νομικός και  μέλος της αρμόδιας επιτροπής του Υπουργείου, κατόπιν πρόσκλησης του αρμοδίου Υπουργού. Η θέση αυτή, υιοθετήθηκε και από την Κυβέρνηση.

Ήδη σήμερα, βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση και έπεται επεξεργασία το σχετικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών.

Η πρότασή μου αυτή, αναμένεται να ψηφιστεί ως νόμος του Κράτους τις επόμενες εβδομάδες. Σύμφωνα με το σχέδιο, θα παραχωρούνται ακίνητα που νέμονται και κατέχουν ιδιώτες από δεκαετίες και το αποδεικνύουν. Κάθε ιδιώτης θα έχει δικαίωμα εξαγοράς για ένα ακίνητο εκτός οικισμού εκτάσεως έως 10 στρεμμάτων  και ένα άρτιο οικόπεδο εντός οικισμού ή σχεδίου πόλεως. Το τίμημα, θα κυμαίνεται σε ποσοστό τουλάχιστον 20% της αντικειμενικής αξίας, λαμβάνοντας υπόψιν κοινωνικά κριτήρια. Η εξόφληση θα μπορεί να γίνεται με δόσεις.

Συνεπώς, με τον τρόπο αυτό, επιλύεται μερικώς  το θέμα, όσον αφορά τους ιδιώτες που κατέχουν και  διεκδικούν ακίνητα χωρίς τίτλο, έναντι του Δημοσίου.

Δ. ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Οξύ αναφαίνεται και το πρόβλημα των εκτεταμένων ιδιοκτησιών που οι Δήμοι και η Εκκλησία κυρίως, νέμονται και κατέχουν στην Κρήτη, χωρίς τίτλο ιδιοκτησίας. Η δυνατότητα υποβολής ενστάσεων στους δασικούς χάρτες, κόστιζε ιδιαίτερα καθότι αφορά εκτάσεις δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων. Έτσι, διά της παρόδου των προθεσμιών, το Ελληνικό Δημόσιο φέρεται ιδιοκτήτης Δασών και Δασικών Εκτάσεων, των οποίων η φύση δεν αμφισβητήθηκε με ενστάσεις στους Δασικούς Χάρτες και εγγραφές στο Κτηματολόγιο.

Δήμοι της Κρήτης με διοικητική συνέχεια από τις πρώτες αυτοδιοικητικές εκλογές του 1879, (σύμφωνα με την Σύμβαση της Χαλέπας), έχουν  περισσότερα νομικά επιχειρήματα για την κυριότητά τους, επί εκτάσεων που νέμονται και κατέχουν αδιάλειπτα και ανεπίληπτα, έκτοτε.   

Το Ελληνικό Δημόσιο, μέσω του προσεχούς προγράμματος «Σχεδίων Διαχείρισης Βοσκοτόπων», θα έρθει σύντομα να νομιμοποιήσει τις διεκδικήσεις του ως ισοσθενώς τεκμαιρόμενος ιδιοκτήτης των δασικών εκτάσεων, ιδίως στους ορεινούς όγκους της Κρήτης. Τούτο, ακόμα και αν εκχωρήσει μερική συνδιαχείριση αυτών στους Δήμους.

Εξ άλλου το Δασαρχείο, ως βραχίων του Δημοσίου,  εισπράττει εσχάτως χρήματα από ιδιώτες ποιμένες, ως «αντάλλαγμα για το δικαίωμα χρήσης γης» βοσκοτόπων. Αυτό συμβαίνει, κάθε φορά που οι νέοι κτηνοτρόφοι υποβάλλουν για έγκριση χρηματοδοτούμενα σχέδια εγκατάστασης μάντρας ελεύθερης εκτροφής.

Συνεπώς, κάθε Δήμος της Κρήτης που έχει την βούληση ή την δύναμη απόδειξης της κυριότητάς του επί δημοτικής δασικής έκτασης, δεν διαθέτει άλλη λύση από την δικαστική αναγνώριση αυτής, με προσφυγή στην Δικαιοσύνη. Ορισμένα Δημοτικά Συμβούλια της Κρήτης, έχουν λάβει ήδη τις σχετικές αποφάσεις, μετά τις ακριβείς τοπογραφήσεις των εκτάσεων, όπου εγείρουν εμπράγματα δικαιώματα.

Τα ίδια προφανώς δικαιώματα, έχουν και οι Μονές ή οι Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Κρήτης καθώς και τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) στο νησί.

Ωστόσο, λόγω του ιδιαίτερου νομικού χαρακτήρα των δασών στην Κρήτη, υπάρχει και η δυνατότητα νομοθετικής ρύθμισης που να αποκαθιστά την ιδιοκτησία των ΝΠΔΔ, στις συχνότατες περιπτώσεις που δεν υπάρχει τίτλος ιδιοκτησίας. Νομικές προϋποθέσεις υπάρχουν, δεδομένης της περιορισμένης νομικής τεκμηρίωσης του Ελληνικού Δημοσίου επί των δασικών εκτάσεων έναντι των ΟΤΑ της Κρήτης, ιδίως μετά τον ν. 2074/1920. Το ίδιο ομολογείται και με μεταγενέστερα νομοθετήματα, έγγραφα και εγκυκλίους.

Η νομοθετική πρωτοβουλία για αποκατάσταση των ιδιοκτησιών των ΝΠΔΔ στην Κρήτη, προϋποθέτει την συγκεκριμενοποίηση και την σαφή αποτύπωσή τους. Επίσης, την συνακόλουθη δικαστική ή διοικητική αμφισβήτηση ενός εκάστου, έναντι της φερόμενης ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου.

Συνοπτικά, ακόμα και η πολιτική λύση της νομοθετικής αναγνώρισης των ιδιοκτησιών των ΝΠΔΔ στην Κρήτη, προϋποθέτει την αποτύπωση και τη δικαστική ή διοικητική διεκδίκηση της κυριότητας από τους επιμελείς ιδιοκτήτες φορείς.

Μετά την ενεργοποίηση, ιδίως των «Σχεδίων Διαχείρισης Βοσκοτόπων», που θα καταστούν υποχρεωτικά έως το 2025, η αναγνώριση της ιδιοκτησίας του Δημοσίου, θα επέλθει έμμεσα. Τούτο διότι, ο νόμος θα υποχρεώνει τους  ΟΤΑ να συμπράττουν σε αυτό τον σχεδιασμό μαζί με την Περιφέρεια και το Δημόσιο.

Συνεπώς, τα χρονικά περιθώρια δραστηριοποίησης των επιμελών ιδιοκτητών, Δήμων και Εκκλησίας ιδίως, ελαχιστοποιούνται.

 

ΣτΕ 1941/2022 [Νόμιμη απόφαση μερικής κύρωσης δασικού χάρτη]

Με απόφαση του ανώτερου δικαστικού σώματος απορρίφθηκε η ένσταση κατά της κύρωσης των δασικών χαρτών της περιφέρειας Χανίων μετά απο αίτημα των ενδίκων καθώς θεωρούσαν ότι η εκδίκαση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του απάλαζε απο την αντίρρηση κατά του δασικού χαρακτηρισμού της έκτασης. Αποτέλεσμα αυτού είναι η διαδικασία της κύρωσης των δασικών χαρτών να μην αποτρέπετε ασχέτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος.

 

Περίληψη

– Εάν, ο ενδιαφερόμενος, ο οποίος τεκμαίρεται ότι τελεί σε γνώση της αναρτήσεως του δασικού χάρτη και της δυνατότητας ασκήσεως αντιρρήσεων κατ’ αυτού, επιλέξει να μην τις ασκήσει, με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη έκταση που τον αφορά, να συμπεριληφθεί στην απόφαση κυρώσεως του δασικού χάρτη κατά το άρθρο 17 του ν. 3889/2010, δικαιούται μεν να ασκήσει αίτηση ακυρώσεως κατά της αποφάσεως αυτής, με αυτήν, όμως, δεν είναι επιτρεπτή, από τη φύση του ακυρωτικού δικαστικού ελέγχου, η προβολή λόγων ακυρώσεως κατ’ επίκληση στοιχείων τεχνικής φύσεως σχετικών με τη βλάστηση της εκτάσεως, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν υποβληθεί ενώπιον του αρμοδίου για την εξέταση των αντιρρήσεων διοικητικού οργάνου και να αξιολογηθούν από αυτό, τέτοιοι δε λόγοι ακυρώσεως είναι, ιδίως, οι προβαλλόμενοι κατ’ επίκληση εκθέσεων φωτοερμηνείας αεροφωτογραφιών κ.λπ. Έχοντας την έννοια αυτή, οι ως άνω διατάξεις δεν καταλείπουν κενό δικαστικής προστασίας, διότι η αιτιολογία της τυχόν απορρίψεως των σχετικών λόγων από την οικεία Επιτροπή, εφόσον βεβαίως είχαν ασκηθεί οι προβλεπόμενες αντιρρήσεις, θα μπορούσε να αποτελέσει περιεχόμενο παραδεκτού λόγου ακυρώσεως, εξεταστέου κατ’ ουσίαν.

Eν προκειμένω, τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες στον νόμο διατυπώσεις δημοσιότητας του επίμαχου δασικού χάρτη και συγκεκριμένα δόθηκε ευρεία δημοσιότητα στην ανάρτησή του καθώς και επαρκής χρόνος στους ενδιαφερομένους, περίπου εννέα μηνών, για την υποβολής αντιρρήσεων). Εξάλλου, η απόφαση ανάρτησης του δασικού χάρτη εκδίδεται από την οικεία Διεύθυνση Δασών και όχι από την ΕΚΧΑ Α.Ε., όπως αβασίμως υποστηρίζουν οι αιτούντες. Εν προκειμένω, δε, εντός 15 ημερών από τη θεώρηση του δασικού χάρτη εκδόθηκε η απόφαση της Διεύθυνσης Δασών Χανίων και η τροποποιητική της, με την οποία αναρτήθηκε ο επίμαχος δασικός χάρτης στον ειδικό διαδικτυακό τόπο της ιστοσελίδας της ΕΚΧΑ Α.Ε., προς την οποία και απεστάλη. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της εν λόγω απόφασης, στα αναρτημένα στοιχεία περιλαμβάνεται και ο αντίστοιχος ιστορικός ορθοφωτοχάρτης. Με αυτά τα δεδομένα, πρέπει ν’ απορριφθεί ως αβάσιμος ο περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως με τους επιμέρους ισχυρισμούς του.

Προβάλλεται από τους αιτούντες ο ισχυρισμός ότι δικαιολογημένα παρέλειψαν να ασκήσουν αντιρρήσεις κατά τη διαδικασία που προηγήθηκε της έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης, διότι δημιουργήθηκε σ’ αυτούς η εύλογη πεποίθηση πως δεν απαιτείται να ασκήσουν αντιρρήσεις καθώς είχε ήδη εκδοθεί η 111/2018 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χανίων που τους δικαίωνε σχετικά με αγωγή που άσκησαν κατά του Ελληνικού Δημοσίου. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, με την απόφαση του εν λόγω δικαστηρίου κρίθηκαν ζητήματα σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του επίδικου ακινήτου, ενώ, κατά τα παγίως κριθέντα, από την παρεμπίπτουσα κρίση, την οποία και μόνο εκφέρουν αρμοδίως τα πολιτικά δικαστήρια σε σχέση με το δασικό χαρακτήρα μιας έκτασης, δεν παράγεται δεδικασμένο που να δεσμεύει τις αρμόδιες για τον χαρακτηρισμό έκτασης ως δασικής, διοικητικές αρχές και το Συμβούλιο της Επικράτειας.

Λαμβάνοντας υπόψη την ερμηνεία των εφαρμοστέων διατάξεων και το γεγονός ότι, παρ’ ότι τηρήθηκαν όλες οι διατυπώσεις δημοσιότητάς του δασικού χάρτη, όπως προεκτέθηκε, οι αιτούντες δεν άσκησαν αντιρρήσεις κατ’ αυτού κατά τη διαδικασία που προηγήθηκε της κύρωσής του με την προσβαλλόμενη πράξη, ο εξεταζόμενος λόγος ακυρώσεως με τον οποίο αμφισβητείται ευθέως ο δασικός χαρακτήρας του επίδικου ακινήτου κατ’ επίκληση στοιχείων τεχνικής φύσης σχετικά με τη φυσιογνωμία της περιοχής και της επίδικης έκτασης και ιδίως αεροφωτογραφιών καθώς και έκθεσης πραγματογνωμοσύνης ιδιώτη δασολόγου, που προσκομίζεται, είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος.

 

Πρόεδρος: Μ. Γκορτζολίδου
Εισηγητής: Ζ. Θεοδωρικάκου

 

Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.

Δασικά αυθαίρετα: Άνοιξε η πλατφόρμα για την τακτοποίηση – Η διαδικασία και τα μυστικά

Δασικά αυθαίρετα: Άνοιξε στις 5 Οκτωβρίου η πλατφόρμα για την τακτοποίηση των δασικών αυθαιρέτων, ενώ οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες καλούνται να υποβάλουν τις αιτήσεις τους έως το τέλος του έτους, για να «κερδίσουν» το πάγωμα των διοικητικών προστίμων, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση, καταβάλλοντας ένα παράβολο ύψους 250 ευρώ.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Eleftherostypos.gr, εκτιμάται ότι τουλάχιστον 1 εκατ. ιδιοκτήτες θα συμμετάσχουν στη διαδικασία υποβάλλοντας τη σχετική αίτηση. Πάντως, τα υπό αμφισβήτηση στρέμματα ανέρχονται περί τα 300.000, εκ των οποίων τα 115.000 βρίσκονται στην Αττική.

Διαδικασία

Τι, όμως, πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες από αύριο έως και τις 31 Δεκεμβρίου; Στο διαδικαστικό κομμάτι, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τις οικιστικές πυκνώσεις, οι πολίτες θα καταθέσουν αίτηση με παράβολο ύψους 250 ευρώ και αν τελικά επιβεβαιωθεί από την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών πως δεν πρόκειται για κατοικίες που βρίσκονται εντός δασικών εκτάσεων, θα πετύχουν την οριστική νομιμοποίησή τους.

Οσοι τελικά πάρουν το «πράσινο φως» θα έχουν την ευκαιρία να διατηρήσουν την κατοικία τους για 30 χρόνια και θα καταβάλουν πρόστιμο το οποίο θα εξαρτηθεί από οικονομοτεχνικές μελέτες, οι οποίες θα καταγράφουν τη δόμηση εντός των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους δασικούς χάρτες και θα περιληφθούν σε Προεδρικό Διάταγμα. Το πρόστιμο νομιμοποίησης θα υπολογίζεται με μαθηματικό τύπο, βάσει της αξίας, της παλαιότητας, της επιφάνειας και της κατηγορίας του ακινήτου.

Οπως προβλέπει ο νόμος, σε περίπτωση που προκύπτει, μετά από διόρθωση προδήλου σφάλματος, αποδοχή αντιρρήσεων και κύρωση του δασικού χάρτη, ακύρωση του χάρτη με δικαστική απόφαση ή αναμόρφωση του δασικού χάρτη, ότι η υπαχθείσα στη διάταξη κατοικία δεν διέπεται από τη δασική νομοθεσία, η υπαγωγή αυτή αίρεται και επιστρέφονται στον ενδιαφερόμενο τα παράβολα και πρόστιμα που έχει τυχόν καταβάλει. Το ίδιο ισχύει και εάν η παραπάνω διαπίστωση γίνει καθ’ οποιοδήποτε προγενέστερο στάδιο της υπαγωγής.

Λύση

«Με τη ρύθμιση αυτή προχωράμε σε τακτοποίηση μιας ακόμα εκκρεμότητας πολλών ετών που ταλαιπωρεί αρκετούς συμπολίτες μας. Μέριμνά μας παραμένει σταθερά η προστασία του δασικού περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την προστασία της περιουσίας των Ελλήνων πολιτών. Με την πρωτοβουλία μας αυτή δίνουμε λύση σε μια ακόμα παθογένεια δεκαετιών», σημείωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας.

Ο υφυπουργός ΠΕΝ, Γιώργος Αμυράς, δήλωσε ότι «μετά από εξονυχιστική εργασία, ώστε να συνυπάρξουν αρμονικά και σύμφωνα με τις επιταγές του νόμου η δασική προστασία με την ακίνητη περιουσία των πολιτών, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κλείνει μία ακόμη μεγάλη εκκρεμότητα».

Με τη σειρά του, ο γενικός γραμματέας Δασών, Κωνσταντίνος Αραβώσης, επεσήμανε ότι οι ρυθμίσεις αυτές αποτελούν ένα ακόμα μέσο για την προάσπιση της περιουσίας των πολιτών, παράλληλα με την προστασία του περιβάλλοντος και των δασών, με βάση τις ειδικές οικονομοτεχνικές μελέτες που προβλέπει ο νόμος και θα εκπονηθούν σε όλες τις περιπτώσεις.

Το ΥΠΕΝ σημείωσε στην ανακοίνωση του ότι: «Σύμφωνα με  τις ευνοϊκές ρυθμίσεις του κεφαλαίου ΣΤ’ ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΠΥΚΝΩΣΕΙΣ του ν.4685/2020 (άρθρα 50-55)  οι κάτοχοι κτηρίων οικιστικής χρήσης σε εκτάσεις δασικού χαρακτήρα, που εμφανίζουν λειτουργική ενότητα, έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν στις ρυθμίσεις των οικιστικών πυκνώσεων και να τακτοποιήσουν τις δομημένες επιφάνειες ιδιοκτησίας τους για 30 χρόνια. Κατόπιν της υποβολής αίτησης υπαγωγής στις παραπάνω ρυθμίσεις, η οποία, συνοδεύεται από παράβολο των 250€, παγώνουν οι διοικητικές πράξεις προστίμων και κατεδαφίσεων».

Η λειτουργία και η διαδικασία υποβολής αιτήσεων στην πλατφόρμα, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά αναφέρονται στην ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/68161/3775/21 (Β΄3253) με τίτλο «Όροι και προδιαγραφές λειτουργίας διαδικτυακής πλατφόρμας της παρ. 1 του άρθρου 52 του ν. 4685/ 2020».

1.Ποιοι έχουν δικαίωμα αίτησης;

-Δικαίωμα για να υποβάλουν την αίτηση, έχουν όλοι οι ιδιοκτήτες που συγκεντρώνουν τους όρους και τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας. Πρώτοι και με αυξημένες προϋποθέσεις είναι οι χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, οι ιδιοκτησίες των οποίων έχουν καταγραφεί στις λεγόμενες “οικιστικές πυκνότητες”, δηλαδή σε διαμορφωμένους οικισμούς που περιγράφονται με ιώδες χρώμα στους Δασικούς Χάρτες, σε όλες τις περιοχές της χώρας. Δικαίωμα για να υποβάλουν την αίτηση, σύμφωνα με τη σχετική απόφαση «έχουν και όσοι ενδιαφερόμενοι έχουν υποβάλει αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντιρρήσεις, αίτηση ακυρώσεως ή οποιοδήποτε άλλο διοικητικό ή ένδικο βοήθημα, με το οποίο αμφισβητούν ότι η ιδιοκτησία τους έχει δασικό χαρακτήρα».

2.Τι πετυχαίνουν οι ιδιοκτήτες με την υποβολή της αίτησης;

-Η υπαγωγή δασικού αυθαιρέτου σε διαδικασία τακτοποίησης αφορά στα κτίρια κατοικίας. Με την υποβολή της αίτησης και εφόσον αυτή συμπληρώνει τους όρους και τις προϋποθέσεις να γίνει δεκτή, οι ιδιοκτήτες σε γενικές γραμμές σύμφωνα με το καθεστώς προστασίας του πολεοδομικού χωροταξικού νόμου, (άρθρο 55 του νόμου 4685/2020)  θα πετυχαίνουν για το δασικό αυθαίρετο τους:

-Εξαίρεση από την κατεδάφιση,

-Διαγραφή καταλογισμένων προστίμων

«Πάγωμα» νέων προστίμων

-Συμψηφισμό προστίμων, σε περιπτώσεις τακτοποιημένων αυθαιρέτων

Και εφόσον κατά την τελική έκβαση του Δασικού Χάρτη  το ακίνητο τους εξαιρεθεί ή επιβεβαιωθεί ότι δεν είναι δασικό θα πετυχαίνουν:

-Οριστική νομιμοποίηση αλλά και

-Επιστροφή των τελών και προστίμων που έχουν καταβάλλει από το κράτος.

Ειδικότερα  η νομοθεσία (παράγραφο 4 του άρθρου 52 του ν.4685/2020) προβλέπει ότι: « Η υποβολή του αιτήματος έχει ως συνέπεια την άμεση αναστολή των τυχόν επιβληθεισών διοικητικών κυρώσεων και τη μη επιβολή νέων, σε σχέση με την κατοικία και τις συνοδεύουσες αυτήν κατασκευές, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση αυτής, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του άρθρου 55. Η παραπάνω αναστολή και προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση δεν ισχύει για κτίρια και κατασκευές της παραγράφου 4 του άρθρου 51 ή σε περίπτωση που, με αιτιολογημένη κρίση της αρμόδιας αρχής, κρίνεται επιβεβλημένη η άμεση κατεδάφιση της κατοικίας για λόγους αποτροπής άμεσου κινδύνου στη ζωή ή την περιουσία ή το περιβάλλον».

3.Θα εγκρίνονται όλες οι αιτήσεις;

-Όχι. Η  υποβολή της αίτησης θα γίνεται στη  ψηφιακή πλατφόρμα του Κτηματολογίου και  θα παραλαμβάνεται διαδικτυακά ταυτοχρόνως και από το Δασαρχείο. Ο ιδιοκτήτης θα μαθαίνει την έγκριση της αίτησης του, με ηλεκτρονικό μήνυμα, εντός διμήνου από την υποβολή της αίτησης. Η έγκριση η απόρριψη της αίτησης θα γίνεται σύμφωνα με τους  όρους και προϋποθέσεις, που έχει καθορίσει  το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο  προβλέπει συγκεκριμένες εξαιρέσεις, που αποκλείονται από το καθεστώς προστασίας, ιδίως για δασικά αυθαίρετα που βρίσκονται σε διακεκριμένες περιοχές προστασίας.

4.Ποιοι εξαιρούνται και δεν έχουν δικαίωμα να υποβάλλουν αίτηση;

-Εξαιρούνται και δεν έχουν δικαίωμα να υποβάλλουν αίτηση, ή αν υποβάλλουν θα απορριθφθεί όσοι δεν έχουν τις προϋποθέσεις για να τακτοποιηθεί κατοικία εντός δασικής έκτασης οι οποίες είναι:

-Η χρήση του κτιρίου να είναι κατοικία, ενώ επιτρέπονται και τα παραρτήματα αυτής.

-Η κατοικία να έχει ανεγερθεί μέχρι τις 27 Ιουλίου 2011.

-Η κατοικία και οι λοιπές κατασκευές (δεξαμενές, παραρτήματα κλπ) να μη βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε υγροτόπους που προστατεύονται σύμφωνα με τη συνθήκη Ramsar και σε άλλες προστατευόμενες περιοχές.

-Σε περίπτωση που το ακίνητο έχει πρόσωπο σε δρόμο, να μη βρίσκεται το κτίσμα και οι λοιπές κατασκευές εντός ζώνης διάστασης ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) των οριζόμενων από τη νομοθεσία περί μέτρων για την ασφάλεια της υπεραστικής συγκοινωνίας απαλλοτρίωσης των διεθνών, εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών οδών. Εξαιρούνται αυθαίρετα για τα οποία έχει χορηγηθεί νομίμως οικοδομική άδεια, σε μικρότερη απόσταση από τα οριζόμενα στην παρούσα περίπτωση, καθώς και αυθαίρετες κατοικίες που χρησιμοποιούνται ως τουριστικά καταλύματα από τον ΕΟΤ και βρίσκονται σε επαφή με τα όρια δημοτικών ή κοινοτικών οδών, σε απόσταση μικρότερη από τα οριζόμενα στην παρούσα αλλά σε κάθε περίπτωση εκτός των ορίων απαλλοτρίωσης και με την προϋπόθεση ότι λειτουργούσαν και είχε χορηγηθεί άδεια λειτουργίας από τον Ε.Ο.Τ. πριν από τις 28.7.2011.

-Να μη βρίσκεται σε δημόσιο κτήμα.

-Να είναι εκτός αιγιαλού και παλαιού αιγιαλού. Επιτρέπεται η τακτοποίηση κατοικιών και λοιπών αυθαίρετων εγκαταστάσεων τους που βρίσκονται εντός του παλαιού αιγιαλού, εφόσον έχουν νομίμως εμπράγματα δικαιώματα που προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης του παλαιού αιγιαλού.

-Να μη βρίσκεται εντός ζώνη παραλίας. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις που δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση και οι αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης της ζώνης.

-Να μην κτίστηκε σε ρέμα, κρίσιμη παράκτια ζώνη ή προστατευόμενη περιοχή, αν απαγορευόταν η εκτέλεση κάθε οικοδομικής εργασίας κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης.

-Στην περίπτωση οριοθετημένων ρεμάτων ή όπου υπάρχει προσωρινή οριογραμμή, απαγορεύεται η υπαγωγή εντός της περιοχής που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος. Στην περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, η οποία βρίσκεται μεταξύ της οριογραμμής και της οικοδομικής γραμμής, εφαρμόζεται συντελεστής επιβάρυνσης.

-Στην περίπτωση μη οριοθετημένων ρεμάτων ή έλλειψης προσωρινών οριογραμμών, θεωρούνται ως προσωρινές οριογραμμές αποκλειστικά για την εφαρμογή του παρόντος κατά περίπτωση οι εξής:

α) στα μικρά ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του ενός (1) τετραγωνικού χιλιομέτρου (τ.χ.), όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης του μισού (0,50) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, οι οριογραμμές συμπίπτουν με τις γραμμές όχθης,

β) στα μεσαία ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή είκοσι (20) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος,

γ) στα μεγάλα ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μεγαλύτερης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μεγαλύτερης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή πενήντα (50) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος.

-Να μην είναι σε αρχαιολογικό χώρο Ζώνης Α, εξαιρουμένων των αυθαιρέτων κατασκευών που πραγματοποιήθηκαν πριν την κήρυξη της αρχαιολογικής ζώνης εφόσον δεν απαγορευόταν η δόμηση,

-Να μην είναι σε αρχαιολογικό χώρο εκτός Ζώνης Α, εκτός αν δεν απαγορευόταν η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης.

-Να μην είναι σε ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό και περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους εκτός αν δεν απαγορευόταν η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής

-Να μην είναι σε κηρυγμένο διατηρητέο κτίριοή σε κτίριο που είναι μνημείο.

-Το κτίριο να μην είναι χαρακτηρισμένο ως επικινδύνως ετοιμόρροπο.

-Το κτίσμα να μην υπερβαίνει το ύψος της κορυφογραμμής.

-Να είναι το κτίσμα εντός απόστασης μικρότερης ή ίσης των είκοσι πέντε (25) μέτρων εφόσον πρόκειται για γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης.

-Να μη βρίσκεται το κτίσμα σε περιοχές που υπόκεινται σε περιορισμούς για την προστασία εναέριας κυκλοφορίας, εκτός αν συνοδεύεται από σχετική έγκριση της υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

-Η κατοικία και οι λοιπές κατασκευές δεν πρέπει να είναι εντός περιοχών που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες λόγω πυρκαγιάς, εξαιρούνται όσα έχουν ανεγερθεί πριν την κήρυξη της αναδάσωσης.

-Δεν τακτοποιούνται κτίρια ή συνοδεύουσες κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.

5.Ποια είναι τα απαιτούμενα δικαιολογητικά;

α) Τα έγγραφα για την απόδειξη του εννόμου συμφέροντος (συμβόλαιο, κληρονομικό δικαίωμα κλπ).

β) Υπεύθυνη δήλωση ιδιοκτήτη, με την οποία ο ενδιαφερόμενος δηλώνει ότι τα υποβαλλόμενα στοιχεία είναι αληθή.

γ) Δήλωση μηχανικού υπογεγραμμένη.

δ) Κατά περίπτωση, την αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντίρρησης, αιτήσεως ακύρωσης ή οποιουδήποτε άλλου διοικητικού ή ένδικου βοηθήματος, με το οποίο ο αιτών αμφισβητεί ότι η ιδιοκτησία του έχει δασικό ή χορτολιβαδικό χαρακτήρα, εφόσον υφίσταται.

ε) Το αποδεικτικό έκδοσης και πληρωμής του ηλεκτρονικού παραβόλου 250 ευρώ.

στ) Φωτοαντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας/διαβατηρίου.

 6.Τι θα βεβαιώνει ο μηχανικός;

-Με τη δήλωση του μηχανικού βεβαιώνεται η περιγραφή της κατοικίας και των συνοδευουσών κατασκευών, εφόσον υπάρχουν καθώς και τα απαιτούμενα στοιχεία, ήτοι κάλυψη, δομημένη επιφάνεια και ύψος τους, καθώς και ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αποκλεισμού υπαγωγής σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4685/2020.

Η  απόφαση των υφυπουργών ΠΕΝ και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που καθορίζει τους όρους και προδιαγραφές λειτουργίας της διαδικτυακής πλατ­φόρμας,  (σύμφωνα με την παρ. 1, του άρθρου 52 του ν. 4685/2020) ορίζει επίσης τη διαδικασία υποβολής της αίτησης και των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Σχετικά με τη δήλωση μηχανικού αναφέρεται συγκεκριμένα ότι: «απαιτείται δήλωση μηχανικού υπογεγραμμένη με την οποία βεβαιώνεται η περιγραφή της κατοικίας και των συνοδευουσών κατασκευών εφόσον υπάρχουν καθώς και τα απαιτούμενα στοιχεία, ήτοι κάλυψη, δομημένη επι­φάνεια και ύψος τους, καθώς και ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αποκλεισμού υπαγωγής στη διάτα­ξη που περιγράφονται στην παρ. 3 του άρθρου 51 ν. 4685/2020» που εξαιρούνται από τη διαδικασία υπαγωγής σε τακτοποίηση δασικού αυθαιρέτου».

7.Τι επακολουθεί μετά την υποβολή της αίτησης;

-Η αίτηση υπαγωγής σε τακτοποίηση μέσω της νέας πλατφόρμας εξασφαλίζει στους ιδιοκτήτες  να υπαχθούν στις προστατευτικές διατάξεις του άρθρου 55 του νόμου 4685/2020, οι οποίες για μετά την υποβολή της αίτησης  συγκεκριμένα προβλέπουν ότι:

-Εντός έξι (6) μηνών από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος άρθρου 54 οι ενδιαφερόμενοι συμπληρώνουν την αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος με τα δικαιολογητικά που ορίζονται στο προεδρικό διάταγμα. Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής αίρεται αυτοδικαίως η αναστολή που προβλέπεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 52 για τα ακίνητα, ως προς τα οποία δεν συμπληρώθηκε η αίτηση υπαγωγής.

-Εντός δύο (2) μηνών από τη συμπλήρωση των παραπάνω δικαιολογητικών γνωστοποιείται στον ενδιαφερόμενο η αποδοχή ή απόρριψη του αιτήματος. Κατά της απορριπτικής απόφασης είναι δυνατή η άσκηση προσφυγής ενώπιον του κατά τόπον αρμοδίου Διοικητικού Πρωτοδικείου. Η προσφυγή δεν παρατείνει την αναστολή που προβλέπεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 52, η οποία λήγει αυτοδικαίως με την έκδοση της απορριπτικής απόφασης.

-Η γνωστοποίηση αποδοχής του αιτήματος υπαγωγής συνοδεύεται από τον υπολογισμό του καταβλητέου ειδικού προστίμου. Το πρόστιμο αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο.

-Σε περίπτωση που προκύπτει, μετά από διόρθωση προδήλου σφάλματος, αποδοχή αντιρρήσεων και κύρωση του δασικού χάρτη κατά τη διαδικασία του άρθρου 19 του ν. 3889/2010 (Α’ 182), ακύρωση του χάρτη με δικαστική απόφαση ή αναμόρφωση του δασικού χάρτη, ότι η υπαχθείσα κατοικία βρίσκεται επί ακινήτου που δεν διέπεται από τη δασική νομοθεσία, η υπαγωγή αυτή αίρεται και επιστρέφονται στον ενδιαφερόμενο τα παράβολα και πρόστιμα που έχει τυχόν καταβάλει. Το ίδιο ισχύει και εάν η παραπάνω διαπίστωση γίνει σε οποιοδήποτε προγενέστερο στάδιο της υπαγωγής.

-Εάν η υπαγωγή του παρόντος αφορά σε ακίνητο, το οποίο είχε ήδη τακτοποιηθεί, δυνάμει των διατάξεων του  άρθρου 24 του ν. 4014/2011 (Α’ 209), του άρθρου 8 του ν. 4178/2013 (Α’ 174) και του άρθρου 97  του ν. 4495/2017 (Α’ 167), τυχόν πρόστιμα που είχαν καταβληθεί με βάση τις ανωτέρω διατάξεις συμψηφίζονται με το ειδικό πρόστιμο της παραγράφου 3″.

8.Τι θα ισχύσει για τα ακίνητα που θα ενταχθούν σε καθεστώς νομιμοποίησης;

-Για την υποβολή της αίτησης στη νέα ψηφιακή πλατφόρμα απαιτείται έκδοση και πληρωμή, μέσω της ιστοσελίδας της Γ.Γ.Π.Σ. ηλεκτρονι­κού παραβόλου ύψους διακοσίων πενήντα (250) ευρώ. Σε περίπτωση, που το ακίνητο ανάλογα με την τελική έκβαση του Δασικού Χάρτη θα ενταχθεί σε καθεστώς νομιμοποίησης τότε θα κληθεί ο ιδιοκτήτης να πληρώσει το πρόστιμο νομιμοποίησης το οποίο θα υπολογίζεται με μαθηματικό τύπο, βάση της αξίας, της παλαιότητας, της επιφάνειας και της κατηγορίας του ακινήτου και θα αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο, προκειμένου να δημιουργηθεί «κουμπαράς» για περιβαλλοντικά έργα «δασικού ισοζυγίου», αναπλήρωσης των επιπτώσεων από την τακτοποίηση δασικών αυθαιρέτων.

9.Πώς θα γίνεται η αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Κτηματολογίου;

-Η αίτηση θα περιλαμβάνει τα παρακάτω στοιχεία:

α) Τα στοιχεία του υποβάλλοντος την αίτηση.

β) Η διεύθυνση μόνιμης κατοικίας ή διαμονής στην αλλοδαπή.

γ) Το είδος του επικαλούμενου δικαιώματος.

δ) Ο αριθμός πρωτοκόλλου της αίτησης διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, των αντιρρήσεων, της αιτήσεως ακύρωσης ή οποιουδήποτε άλλου διοικητικού ή ένδικου βοηθήματος, με το οποίο ο αιτών αμφισβητεί ότι η ιδιοκτησία του έχει δασικό χαρακτήρα ή εμπίπτει σε χορτολιβαδική έκταση, εφόσον υφίσταται.

ε) Περιγραφή της κατοικίας, στην οποία αφορά η αίτηση, και των κατασκευών που την συνοδεύουν, ως προς την κάλυψη, τη δομημένη επιφάνεια και το ύψος.

στ) Οι γεωγραφικές συντεταγμένες (σε ΕΓΣΑ 87), των κορυφών των ορίων του γεωτεμαχίου.

ζ) Τις γεωγραφικές συντεταγμένες (σε ΕΓΣΑ 87) των κορυφών του περιγράμματος της κατοικίας και των δευτερευουσών κατασκευών που την συνοδεύουν.

 10.Ποια είναι η διαδικασία υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης;

-Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας που τηρείται από το ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο». Η είσοδος στην πλατφόρμα πραγματοποιείται με τη χρήση κωδικών taxis.

-Για την υποβολή της αίτησης, συμπληρώνεται ειδική ηλεκτρονική φόρμα.

-Γίνεται ο γεωχωρικός εντοπισμός του γεωτεμαχίου.

-Στην περίπτωση που ο αναρτημένος δασικός χάρτης αφορά σε περιοχή που λειτουργεί κτηματολόγιο, θα υπάρχει δυνατότητα με καταχώριση του ΚΑΕΚ του γεωτεμαχίου, έκδοσης «ειδικού αποσπάσματος» που θα περιλαμβάνει το γεωτεμάχιο, σύμφωνα με τα στοιχεία του κτηματολογικού διαγράμματος, τα στοιχεία του οποίου θα χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό του γεωτεμαχίου και τον προσδιορισμό των συντεταγμένων των ορίων του.

-Γίνεται ο γεωχωρικός εντοπισμός του περιγράμματος της κατοικίας και των τυχόν συνοδευουσών κατασκευών εντός του γεωτεμαχίου.

-Για την ολοκλήρωση της αίτησης απαιτείται η πληρωμή ηλεκτρονικού παραβόλου ύψους διακοσίων πενήντα (250) ευρώ.

-Μετά την υποβολή της αίτησης, αποδίδεται αριθμός πρωτοκόλλου.

Τι λέει η αντιπολίτευση

Στην κοινή δήλωση τους οι Σ. Φάμελλος και Πέτη Πέρκα αναλυτικά αναφέρουν τα ακόλουθα:

-“Με δελτίο Τύπου, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) πανηγυρίζει για τη λειτουργία της  πλατφόρμας υποβολής  αιτήσεων για τις οικιστικές πυκνώσεις, 2 χρόνια και 4 μήνες μετά την ψήφιση του Ν. 4685/2020 και ενώ θα έπρεπε να λειτουργεί ήδη εδώ και καιρό. Δεν έχει καταφέρει ακόμα να ολοκληρώσει την Υπουργική Απόφαση που θα καθορίζει τη διαδικασία ανάθεσης σύνταξης, παραλαβής και έγκρισης, και τις λοιπές προδιαγραφές των ειδικών  οικονομοτεχνικών μελετών, που απαιτούνται για τις οικιστικές πυκνώσεις. Όλα στον αέρα λοιπόν!

Για να καλύψουν όμως την ανεπάρκεια και την καθυστέρησή τους, στο δελτίο Τύπου ασχολούνται με τον ΣΥΡΙΖΑ και παραπλανούν αναφέροντας ότι ο νόμος των οικιστικών πυκνώσεων που κατέθεσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Τους θυμίζουμε λοιπόν ότι με την απόφαση του ΣτΕ κρίθηκε αντισυνταγματική η προσωρινή εξαίρεση των οικιστικών πυκνώσεων από την ανάρτηση των δασικών χαρτών και ότι το σχέδιο νόμου για τη διαχείριση των οικιστικών πυκνώσεων που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Μάιο του 2019 δεν έχει κριθεί ποτέ από το ΣτΕ αλλά αντίθετα πολλές διατάξεις του έχουν εισαχθεί στον 4685. Η βασική διαφορά όμως ανάμεσα στο σχέδιο νόμου του ΣΥΡΙΖΑ και στον 4685 είναι ότι από το νόμο της ΝΔ απουσιάζουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και δεσμεύσεις για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, κάτι που αφήνει πάλι σε εκκρεμότητα τους πολίτες. Ξέρει καλά από εκκρεμότητες η ΝΔ, οι δικές της εκκρεμότητες τόσα χρόνια οδήγησαν στις πυκνώσεις και σε αμφισβητήσεις περιουσιών αλλά και δασικών οικοσυστημάτων.

Μετά από σχεδόν δυόμιση χρόνια καθυστέρησης της πλατφόρμας, επιλέγουν να  εξαπατήσουν προεκλογικά τους ενδιαφερομένους με την αναστολή των διοικητικών κυρώσεων. Ακόμα και στον τίτλο του δελτίου Τύπου αναφέρονται σε προστασία της περιουσίας ενώ νομοθέτησαν μόνο την προσωρινή αναστολή κατεδάφισης, χωρίς απόδοση κανενός περιουσιακού δικαιώματος στους πολίτες.

Επιτρέπουν δε την υποβολή αίτησης χωρίς έλεγχο δικαιολογητικών, εφόσον στον 4685 δεν προβλέπεται αυτόματος έλεγχος και εξαίρεση των αιτήσεων που βρίσκονται  σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, εξαπατώντας τους πολίτες για την τακτοποίηση της περιουσίας τους.

Παραπλανούν ακόμα και για το παράβολο των 250 ευρώ, αφού παρουσιάζουν ότι δεν αφορά όλους τους πολίτες, ενώ αναφέρονται μόνο σε Έλληνες πολίτες, χωρίς να προβλέπεται ως προϋπόθεση στον 4685 η ελληνική ιθαγένεια.

Από όλα τα παραπάνω, καθίσταται σαφές ότι πρόκειται για μία προεκλογική εξαγγελία της ΝΔ, με μόνο σκοπό να συνεχίσει την ομηρία των ενδιαφερομένων μοιράζοντας υποσχέσεις που δεν θα κρατήσουν και φυσικά ζημιώνοντας το περιβάλλον. Παλιά τους τέχνη κόσκινο!!”

 

 

Δασικά αυθαίρετα: έτοιμο το σύστημα για λειτουργία μετά την αντιπυρική περίοδο, Νεα για την επανέναρξη της κατηγορίας 5 των αυθαιρέτων

Για έξι μήνες και αμέσως μετά την αντιπυρική περίοδο η οποία λήγει στις 31 Οκτωβρίου, ξεκινά η διαδικασία τακτοποίησης των δασικών αυθαιρέτων. Αμέσως μετά αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία για τα αυθαίρετα που βρίσκονται στην κατηγορία 5 (με μεγάλες παραβάσεις) ως μια δεύτερη ευκαιρία ένταξης σε διαδικασία τακτοποίησης.

Σκοπός του υπουργείου Περιβάλλοντος και του αρμόδιου υφυπουργού, Γιώργου Αμυρά, είναι να ενταχθούν ακίνητα τα οποία δεν βρίσκονται σε ρέματα, περιοχές Natura κ.λπ. Αλλωστε, όπως έχει ήδη επικοινωνήσει η διαδικασία τακτοποίησης των δασικών αυθαιρέτων δεν αφορά ιδιοκτήτες οι οποίοι έχουν κτίσματα σε απαγορευτικές από τον νόμο εκτάσεις.

Όπως ανέφερε στον «Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής» ο γενικός γραμματέας Δασών του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, «η ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι πλέον έτοιμη, καθώς ξεπεράστηκαν τα τεχνικά προβλήματα που εντοπίστηκαν το προηγούμενο διάστημα και θα λειτουργήσει μέσα από την ιστοσελίδα του Ελληνικού Κτηματολογίου». Ερωτηθείς για τον όγκο των αιτήσεων που εκτιμάται ότι θα κατατεθούν, διευκρίνισε πως «τουλάχιστον 1 εκατ. ιδιοκτήτες θα μπορέσουν να υποβάλουν αίτηση». Τα υπό «αμφισβήτηση» στρέμματα ανέρχονται περί τα 300.000, εκ των οποίων τα 115.000 βρίσκονται στην Αττική.

Αναλυτικά τα βήματα

Στο διαδικαστικό κομμάτι, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τις οικιστικές πυκνώσεις, οι πολίτες θα καταθέσουν αίτηση με παράβολο ύψους 250 ευρώ και αν, τελικά, επιβεβαιωθεί από την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών πως δεν πρόκειται για κατοικίες που βρίσκονται εντός δασικών εκτάσεων, θα πετύχουν την οριστική νομιμοποίησή τους.

Oσοι, τελικά, θα έχουν την ευκαιρία να διατηρήσουν την κατοικία τους για 30 χρόνια θα καταβάλουν πρόστιμο, το οποίο θα εξαρτηθεί από οικονομοτεχνικές μελέτες, οι οποίες θα καταγράφουν τη δόμηση εντός των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους δασικούς χάρτες και θα περιληφθούν σε Προεδρικό Διάταγμα. Το πρόστιμο νομιμοποίησης θα υπολογίζεται με μαθηματικό τύπο, βάσει της αξίας, της παλαιότητας, της επιφάνειας και της κατηγορίας του ακινήτου

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση που προκύπτει, έπειτα από διόρθωση προδήλου σφάλματος, αποδοχή αντιρρήσεων και κύρωση του δασικού χάρτη, ακύρωση του χάρτη με δικαστική απόφαση ή αναμόρφωση του δασικού χάρτη, ότι η υπαχθείσα στη διάταξη κατοικία δεν διέπεται από τη δασική νομοθεσία, η υπαγωγή αυτή αίρεται και επιστρέφονται στον ενδιαφερόμενο τα παράβολα και πρόστιμα που τυχόν έχει καταβάλει. Το ίδιο ισχύει και εάν η παραπάνω διαπίστωση γίνει καθ’ οποιοδήποτε προγενέστερο στάδιο της υπαγωγής.

Δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση οι εξής περιπτώσεις:

  • Δεν έχουν τον χαρακτήρα κατοικίας ή κατασκευής συνοδεύουσας την κατοικία.
    Εχουν ανεγερθεί μετά την 28η/7/2011.
  • Βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε αιγιαλό, ζώνη παραλίας, αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους κ.λπ.
  • Βρίσκονται εντός περιοχών που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες και έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης.

Η διατήρησή τους παρακωλύει τη διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαγιάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.

Αυθαίρετα κατηγορίας «5»

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία ένταξης αυθαιρέτων κατηγορίας 1-4, ενώ το υπουργείο Περιβάλλοντος, το επόμενο διάστημα -αν λάβει τις τελικές εγκρίσεις- θα ανοίξει την πλατφόρμα και για τα αυθαίρετα της 5ης κατηγορίας (με μεγάλες παραβάσεις).

Οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων θα έχουν μία ακόμη ευκαιρία να τακτοποιήσουν τα σπίτια τους έναντι προσαυξημένων όμως προστίμων. Ενα από τα σενάρια που εξετάζει η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και φαίνεται να είναι από τα επικρατέστερα, είναι οι αυθαιρετούχοι να αγοράζουν τον υπόλοιπο συντελεστή από εκείνους που έχουν διατηρητέα μνημεία και επιθυμούν να τα ανακαινίσουν.

Πώς όμως θα γίνεται αυτό; Μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης θα υπάρχει η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες των διατηρητέων μνημείων να δίνουν το υπόλοιπο του συντελεστή και να λαμβάνουν χρήματα για την αποκατάσταση του ακινήτου τους.

Ετσι, η ΨΤΓ θα αγοράζει συντελεστή από τους ιδιοκτήτες των διατηρητέων ή και των χαρακτηρισμένων μνημείων και θα τον πουλά σε αυτούς οι οποίοι έχουν αυθαίρετα με πολύ μεγάλες παραβάσεις, που κατά τον νόμο έχουν υποχρέωση αγοράς συντελεστή μεσοπρόθεσμα. Αυτοί που θα λαμβάνουν τα χρήματα δίνοντας συντελεστή θα υποχρεούνται στην αποκατάσταση των διατηρητέων τους και εκείνοι που θα αγοράζουν τον συντελεστή θα έχουν υποχρέωση στη σύννομη τακτοποίηση των παραβάσεών τους.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, στη χώρα μας παραμένουν σε εκκρεμότητα συνολικά 3.837 Τίτλοι Δικαιώματος Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 428.602 τ.μ. μεταφερόμενης επιφάνειας. Συνολικά έχουν εκδοθεί 19.763 τίτλοι (έγκυροι και άκυροι). Η συνολική μεταφερόμενη επιφάνεια που αντιστοιχεί στους αρχικούς τίτλους είναι 1.125.815 τ.μ.

Σκοπός της ρύθμισης είναι να υπαχθούν ιδιοκτήτες οι οποίοι δεν έχουν ακίνητα που ανεγέρθηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011, ημερομηνία που αποτελεί «κόκκινη γραμμή». Στο ίδιο μήκος κύματος, αποσαφηνίζουν πως η δεύτερη ευκαιρία δεν θα αφορά όλους τους αυθαιρετούχους.

Προκειμένου, λοιπόν, να μη γίνουν αιτήσεις για κατοικίες στις οποίες δεν προβλέπεται υπαγωγή στη ρύθμιση, αναμένεται να γίνεται έλεγχος σε όλες τις δηλώσεις για την κατηγορία 5. Ο έλεγχος στην περίπτωση των εν λόγω αιτήσεων δεν θα είναι δειγματοληπτικός στο 5% του συνόλου, όπως ήδη προβλέπει η νομοθεσία, αλλά οι υπαγωγές της συγκεκριμένης κατηγορίας θα ελέγχονται αυστηρά μία προς μία, ολοκληρωτικά και προς κάθε κατεύθυνση και, έτσι, καμία υπαγωγή δεν θα εισέρχεται στην πλατφόρμα άνευ ελέγχου και παρατηρήσεων. Ταυτόχρονα, όλα τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5 θα δηλωθούν κανονικά στην πλατφόρμα της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου αποκλειστικά ηλεκτρονικά.

Παράταση έως τις 31 Ιουλίου για την υποβολή αντιρρήσεων στους δασικούς χάρτες

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοινώνει ότι χορηγείται παράταση για την υποβολή αντιρρήσεων επί του περιεχομένου των δασικών χαρτών για 16 ημέρες. Η νέα καταληκτική ημερομηνία είναι η 31η Ιουλίου 2022. Η παράταση αφορά στους δασικούς χάρτες που αναρτήθηκαν εντός του 2021 και για τους οποίους η προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων εκπνέει σήμερα, 15 Ιουλίου.

Η απόφαση ελήφθη λόγω των συνθηκών, που έχουν διαμορφωθεί από την ενεργειακή κρίση και οι οποίες δυσχεραίνουν τις οικονομικές συναλλαγές των πολιτών, σε συνδυασμό με τα τεχνικά προβλήματα στις ψηφιακές πλατφόρμες του ελληνικού κτηματολογίου. Η λειτουργία της πλατφόρμας τις τελευταίες μέρες λόγω του φόρτου των ενστάσεων ήταν με ιδιαίτερες καθυστερήσεις και πολλά προβλήματα. Η απόφαση απο το υπουργείο της παράτασης την τελευταία στιγμή καθώς και η μικρή παράταση που δόθηκε εξακολουθεί να είναι μεγάλο πρόβλημα, καθώς μέχρι και σήμερα οι χάρτες δεν έχουν ενημερωθεί σε σχέση με τις διορθώσεις που είχαν εξαγγελθεί.

Δεδομένου δε, πως σε πολλές περιοχές της χώρας βρίσκονται εν εξελίξει προγράμματα κτηματογράφησης σε διαφορετικές φάσεις (προανάρτηση, ανάρτηση κλπ), στα οποία οι ιδιοκτήτες διαπιστώνουν την απόρριψη των δηλώσεών τους, λόγω πρόκρισης των κατά τόπους διευθύνσεων δασών, καθίστανται εύκολα αντιληπτοί οι λόγοι, που επιβάλλουν μία νέα, σαφώς πιο επιμήκης χρονικά παράταση.

Πέραν όμως από τους ιδιώτες, σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι δήμοι. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα που έρχεται από την  Αιτωλοακαρνανία και την ιστοσελίδα sinidisi.gr.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δημοίευμα:

“Δεν είναι λίγοι οι δήμοι ανά την Ελλάδα όπου διαπιστώνεται μεγάλη καθυστέρηση ή και αδυναμία να ολοκληρωθεί η διαδικασία κτηματογράφησης δημοτικών ακινήτων και κοινόχρηστων χώρων.

Αρκετοί κάνουν λόγο για αδιέξοδο καθώς η προθεσμία διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών είναι η 31-12-22 σύμφωνα με τον ν.4623/19 και δεν προλαβαίνουν, ενώ υπάρχει και η προθεσμία ολοκλήρωσης της διαδικασίας για τους δασικούς χάρτες που λήγει την ερχόμενη Παρασκευή.

Την ίδια στιγμή που προβλήματα παρατηρούνται στην διασταύρωση των στοιχείων από το Κτηματολόγιο, ακόμη και για δήμους όπου υπάρχει καλή επιστημονική δουλειά και νομική τεκμηρίωση. Υπάρχουν ακόμη κι ερωτήσεις βουλευτών σε περιοχές όπου ο δήμος έχει δηλώσει ότι μεγάλο μέρος της ακίνητης περιουσίας προέρχεται από εκτάσεις που δόθηκαν μετά από διανομές αγρών ή συνοικισμών, οι οποίες όμως δεν ελήφθησαν υπόψη κατά τη διαδικασίας της πρώτης φάσης της κτηματογράφησης, με συνέπεια πληθώρα εκτάσεων του δήμου να εμφανίζεται ως ιδιοκτησία ιδιωτών.

Πολλές φορές, αρκετά ακίνητα που αποκτήθηκαν από δήμους μετά από αγορά, παραχώρηση κυριότητας, κληρονομιά κτλ, αν και δηλώθηκαν εμπρόθεσμα κατά το στάδιο συλλογής στοιχείων κτηματογράφησης δεν ελήφθησαν υπόψη.

Ομοίως, δεν αποτυπώνονται ορθά οι κοινόχρηστοι χώροι ενώ οι ιδιοκτησίες (σχολικά συγκροτήματα κλπ) που κατ’ εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας περιήλθαν στην ιδιοκτησία του εκάστοτε δήμου μετά το στάδιο της κτηματογράφησης, θα πρέπει να διορθωθούν, αφού εμφανίζονται ως ιδιοκτησία ιδιωτών.

Να σημειωθεί ότι για την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων απαιτούνται χρονοβόρες και κοστοβόρες διαδικασίες και δεν είναι λίγοι οι δήμαρχοι που ζητούν χρηματοδοτήσεις για να ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες μέρος των απαιτούμενων εργασιών για να μην χαθεί δημοτική περιουσία! Ομοίως ζητούν και παράταση φυσικά πέραν της 31-12-2022.

Στο δήμο Αγρινίου τα πράγματα πήγαν διαφορετικά καθώς έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της χαρτογράφησης της δημοτικής περιουσίας κατά 99% αρκετούς μήνες πριν λόγω του συστήματος GIS (Geographical Information System – Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών) του δήμου. Μια ηλεκτρονική εφαρμογή που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, μέσω Ε.Π. της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας 2014-2020.

Ο δήμος Αγρινίου είχε τη δυνατότητα της συστηματικής παρακολούθησης της περιουσίας του με άμεση πρόσβαση σε ένα σύνολο πολεοδομικών δεδομένων του δήμου. Όμως παρά ταύτα τα προβλήματα φαίνεται ότι δημιουργούνται από το ίδιο το κρατικό σύστημα και τους οργανισμούς του.

Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του δήμου Αγρινίου Δημήτρη Τζιώλη, όσο κι αν ο δήμος έχει κινηθεί πολύ διαφορετικά και πιο έγκαιρα από άλλους, εντούτοις το Κράτος έχει τους δικούς του ρυθμούς.

«Παρότι εμείς εγκαίρως κάναμε την χαρτογράφηση, αλλά και την νομική τεκμηρίωση, υπάρχουν διαφωνίες από την πλευρά του υπουργείου για τους δασικούς χάρτες, καθώς αμφισβητούν περιοχές που έχουν κριθεί ως δημοτικά ακίνητα και δημοτικοί χώροι, λέγοντας ότι είναι δασικά! Και η προθεσμία όντως λήγει την Παρασκευή, οπότε αναμένουμε κι εμείς κάποια παράταση. Το χειρότερο συμβαίνει με το ίδιο το Κτηματολόγιο, το οποίο δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει κάνει και πολύ καλή δουλειά. Με καθυστέρηση και χωρίς να έχει τις κατάλληλες εξηγήσεις, δεν έχει κάνει δεκτές αποτυπώσεις μας και χρειάζεται να επαναλάβουμε διαδικασίες που είναι δεδομένο ότι έχουμε δίκιο ως δήμος», εξηγεί ο κ. Τζιώλης.”

Δασωθέντες αγροί: Τι αλλάζει με τροπολογία (5ος 2022)

Αντίστροφα μετρά πλέον ο χρόνος για την απόδοση των δασωθέντων αγρών έως 30 στρεμμάτων σε ιδιώτες που μπορούν να κατοχυρώσουν τις εν λόγω εκτάσεις, οι οποίες πρόσφατα αποχαρακτηρίστηκαν με νομοθετική ρύθμιση, άναψε το υπουργείο Περιβάλλοντος με σχετική εφαρμοστική τροπολογία που κατέθεσε στον υπό συζήτηση κλιματικό νόμο.

Το «όχημα» για την απόδοση των εκτάσεων αυτών, οι οποίες υπολογίζονται σε 6,9 εκατομμύρια στρέμματα θα αποτελέσει ο φορέας του Κτηματολογίου. Συγκεκριμένα βασει των προτεινόμενων ρυθμίσεων, τα οικεία Γραφεία Κτηματογραφησης θα πραγματοποιούν εσωτερικά τις διορθώσεις στους κτηματολογικούς πίνακες καταχωρίζοντας ως κύριους τους ιδιώτες που έχουν υποβάλει σχετική δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος. Παράλληλα το Ελληνικό Δημόσιο θα παραιτηθεί από τις ασκηθείσες αγωγές και αιτήσεις που αφορούν στην διόρθωση ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών σχετικά με τις εκτάσεις αυτές.

Η εν λόγω τροπολογία εισάγει ρυθμίσεις για την κτηματογράφηση των δασωθέντων αγρών που άλλαξαν μορφή μετά την παραίτηση των δικαιωμάτων κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου επί των εκτάσεων αυτών. Ειδικότερα προβλέπεται ότι:

  • Απορρίπτονται δηλώσεις του Δημοσίου επί των δασωμένων αγρών, για τις οποίες δε θεμελιώνεται το δικαίωμα του Δημοσίου και ανακαλούνται αυτοδικαίως αποφάσεις που εκδόθηκαν από τις επιτροπές ενστάσεων, με τις οποίες αναγνωρίστηκαν δικαιώματα του Δημοσίου επί των εκτάσεων αυτών, ενώ καταργούνται εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον των επιτροπών αυτών.
  • Το Γραφείο Κτηματογράφησης προβαίνει εσωτερικά σε διορθώσεις των κτηματολογικών πινακων, καταχωρίζοντας ως κύριους των ακινήτων αυτών τους ιδιώτες που έχουν υποβάλει σχετική δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο παραιτείται από τις ασκηθείσες αγωγές και αιτήσεις που αφορούν τη διόρθωση ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών σχετικά με τις εκτάσεις αυτές.

Οπως επισημαίνεται στην αιτιολογική εκθεση της τροπολογίας, στόχος είναι να αποκατασταθούν με άμεσες διαδικασίες και αποφεύγοντας χρονοβόρες δικαστικές διενέξεις τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των ιδιωτών που διαθέτουν τίτλους κυριότητας σε αγρούς που δασώθηκαν αλλά διεκδικούσε το Δημόσιο και είτε είχε προκριθει ή επρόκειτο να προκριθεί ως κύριος στις ιδιοκτησίες τους λόγω του τεκμηρίου κυριότητάς του επί δασικών εκτάσεων ή του κυρωμένου δασικού χαρτη. Οι λόγοι αυτοί κρίνονται πλέον μη επαρκείς, ενώ στο εξής το Ελληνικό Δημόσιο θα μπορεί να προβάλει δικαιώματα κυριότητας μόνον εφόσον υπάρχουν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία και τα θεμελιώνει μέσω τίτλου.

Πρόκειται ουσιαστικά για την υλοποίηση και εφαρμογή από το Ελληνικό Κτηματολόγιο της πρόσφατα ψηφσθείσας ρύθμισης για τους δασωμένους αγρούς.

Για τις περιπτώσεις δασωμένων αγρών, για τους οποίους δεν έχει υποβληθεί δήλωση στο Κτηματολόγιο ή δε θεμελιώνεται επαρκώς το δικαίωμα ιδιοκτησίας, η αποτύπωσή τους στους προσωρινούς κτηματολογικούς πίνακες θα γίνει με την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Τι ισχύει για τους δασωμένους αγρούς

Με τον νόμο που εχει ήδη ψηφιστεί προβλέπεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο δε θα μπορεί να προβάλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945, ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Επιπλέον, πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις ανωτέρω εκτάσεις ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.

Οι ρυθμίσεις αυτές ισχύουν για εκτάσεις έως και 30 στρεμμάτων.

Υπενθυμίζεται ότι η συνολική έκταση των δασωμένων αγρων ανέρχεται σε περίπου 6,9 εκατομμύρια στρέμματα. Οι περισσότερες εκτάσεις εντοπίζονται στην Αρκαδία (περίπου μισό εκατομμύριο στρέμματα), στα Ιωάννινα (391.000 στρ.) και τη Μεσσηνία (349.000 στρ.). Ωστόσο το πιο εντυπωσιακό ποσοστό επί του συνόλου της περιφερειακής ενότητας, εμφανίζει η Λευκάδα με το Μεγανήσι (15%) και ακολουθεί η Αρκαδία (12,5%), η Μεσσηνία (11,7%), η Καστοριά (11,4%) και η Χαλκιδική (10,1%).

Στην περίπτωση μάλιστα των εκτάσεων που έχουν χαρακτηριστεί ως «δασικές εκτάσεις» και όχι ως «δάση», η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή και οι προυποθέσεις σχεδόν ανύπαρκτες, αφού αρκεί η απόδειξη της ιδιοκτησίας μόνο με το …έντυπο Ε9.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι ο ενδιαφερόμενος, προκειμένου να αποδείξει το έννομο συμφέρον του να αιτηθεί την απομάκρυνση της δασικής βλάστησης, συνυποβάλλει με την αίτησή του είτε συμβολαιογραφικούς τίτλους, είτε δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9), είτε ένορκες βεβαιώσεις, είτε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο από το οποίο να πιθανολογείται ο νομικός δεσμός του με το ακίνητο. Διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν κατ’ εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας για την προστασία των ανωτέρω εκτάσεων, ανακαλούνται.

Στις διατάξεις της ρύθμισης υπάγονται επίσης και τα ακίνητα δασικού χαρακτήρα που διατέθηκαν ως κληροτεμάχια, τα οποία εμφανίζονται στις πλησιέστερες στον χρόνο της παραχώρησης αεροφωτογραφίες με αγροτική μορφή και δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα.

Αν οι εκτάσεις έχουν χαρακτηριστεί ως «δάσος»τότε εμβαδόν έως 30 στρεμμάτων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση, χωρίς να επιτρέπεται η περαιτέρω αλλαγή της χρήσης τους. Δικαίωμα να ζητήσουν την αλλαγή της χρήσης για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση έχουν όσοι αξιώνουν δικαιώματα κυριότητας επί των ανωτέρω εκτάσεων, δυνάμει τίτλων νόμιμα μεταγεγραμμένων. Η αλλαγή της χρήσης επιτρέπεται, κατόπιν άδειας που χορηγείται από τον Γενικό Διευθυντή Δασών στον οποίο υπάγεται η αρμόδια Δασική Υπηρεσία, μετά από εισήγηση του οικείου Δασάρχη ή του Διευθυντή Δασών, εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο στον νομό.

Ειδικά, για εκτάσεις μεγαλύτερες των πέντε στρεμμάτων, προκειμένου να χορηγηθεί η σχετική άδεια, διαπιστώνεται, με βάση σχετική οικονομοτεχνική μελέτη, ότι συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

– Οι εδαφολογικές και οικολογικές συνθήκες συνηγορούν υπέρ αυτού του τρόπου εκμετάλλευσης,

– Πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις ώστε η κλίση του εδάφους να είναι μικρότερη του 25% και το βάθος του εδάφους κατάλληλο για γεωργική καλλιέργεια, δεν υφίσταται κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους (αλλιώς θα πρέπει να ληφθούν απαραίτητα προστατευτικά μέτρα), δεν πρόκειται για δάση με προστατευτική επίδραση επι των εδαφών και των υπογείων υδάτων, δε βρίσκονται σε πάρκα και άλση εντός των πόλεων ή των οικιστικών περιοχών και βρίσκονται εκτός της περιφέρειας του νομού Αττικής.

– Η συγκεκριμένη έκταση, λόγω της θέσης, της αλληλεξάρτησης και της σύνδεσής της με τις γειτονικές δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, δύναται να ανακτήσει τη δασική της βλάστηση με φυσική αναγέννηση, μετά το πέρας της γεωργικής εκμετάλλευσης.

Η οικονομοτεχνική μελέτη, η οποία συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα της έκτασης, συντάσσεται, υπογράφεται και εγκρίνεται με την άδεια αλλαγής χρήσης της έκτασης.

Άρση αναδασώσεων

Με άλλο άρθρο της ίδιας τροπολογίας προβλέπεται η υποχρεωτική εξαίρεση από την αναδάσωση των εκτάσεων εκείνων που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες, αλλά στους δασικούς χάρτες που έχουν κυρωθεί δεν εμφανίζονται να έχουν τον χαρακτήρα και τη μορφή δασών ή δασικών εκτάσεων, ενώ καθορίζεται η διαδικασία αναμόρφωσης των κυρωθέντων ολικώς ή μερικώς σχετικών δασικών χαρτών. Για το σκοπό αυτό ανακαλούνται ή τροποποιούνται οι σχετικές αποφάσεις κήρυξης των εκτάσεων ως αναδασωτέων.

Καθορίζεται δε η διαδικασία αναμόρφωσης των κυρωθέντων ολικώς μερικώς σχετικών δασικών χαρτών. Ενώ, περαιτέρω, ορίζεται ότι το Δημόσιο δεν προβάλει δικαιώματα κυριότητας στις περιπτώσεις των ανωτέρω εκτάσεων, και έτσι ανακαλούνται τα σχετικά πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής.

Η τροπολογία

Επιπλέον ορίζεται ότι το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας στις περιπτώσεις των ανωτέρω εκτάσεων και ανακαλούνται τα σχετικά πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής.

Άρθρο: ethnos.gr – Μαρία Λιλιοπούλου