Φωτοερμηνεία

Η φωτοερμηνεία είναι η τέχνη της εξέτασης ενός αντικειμένου πάνω στην αεροφωτογραφία με σκοπό την αναγνώρισή του και την εκτίμηση της σπουδαιότητάς του. Με λίγα λόγια είναι ένα παράθυρο στο παρελθόν απ το οποίο μπορούμε να δούμε οποιοδήποτε σημείο ενδιαφέροντος σε διάφορες χρονικές περιόδους. Οι Αεροφωτογραφίες έχουν απόλυτο και αμάχητο αποδεικτικό χαρακτήρα, όχι μόνο γιατί είναι δημόσια έγγραφα, αλλά και επειδή περιέχουν αποτυπωμένα αδιαμφισβήτητα πραγματικά στοιχεία. Φέρουν συγκεκριμένη χρονολογία και ώρα λήψης και αποτελούν τον πλέον απόλυτο τρόπο απεικόνισης της πραγματικότητας. Αυτό που βλέπουμε, εντοπίζουμε και αναγνωρίζουμε έχει πλήρη αποδεικτική αξία και νομική κάλυψη. Οι δυνατότητες που μας προσφέρει η επιστήμη της τοπογραφίας, της φωτογραμμετρίας και της τηλεπισκόπισης είναι πολλές. Με κατάλληλο εξοπλισμό και λογισμικό μπορούμε να χρησιμοποιούμε ακόμα και δορυφορικές εικόνες.

Οι αεροφωτογραφίες περιέχουν ένα λεπτομερειακό μητρώο χαρακτηριστικών (προτύπων) της φυσικής γήινης επιφάνειας κατά το χρόνο της λήψης. Ένας Φωτοερμηνευτής εξετάζει συστηματικά τις αεροφωτογραφίες μαζί, συχνά και με άλλα συμπληρωματικά υλικά υποστήριξης, όπως χάρτες και δεδομένα επίγειων παρατηρήσεων. Η Φωτοερμηνεία στηρίζεται στη φύση των αντικειμένων και φαινομένων που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες. Η Φωτοερμηνεία μπορεί να διεξαχθεί σε έναν αριθμό επιπέδων πολυπλοκότητας, από μία απλή αναγνώριση των αντικειμένων στη γήινη επιφάνεια, μέχρι την εξαγωγή αναλυτικής πληροφορίας που σχετίζεται με τις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των χαρακτηριστικών της φυσικής γήινης επιφάνειας και του υπεδάφους. Ο βαθμός της επιτυχίας της Φωτοερμηνείας εξαρτάται από την εκπαίδευση και την εμπειρία του Φωτοερμηνευτή, τη φύση των αντικειμένων ή των φαινομένων που ερμηνεύονται, και την ποιότητα των φωτογραφιών που χρησιμοποιούνται.

Η Μελέτη Φωτοερμηνείας περιλαμβάνει:

1. την τεχνική έκθεση όπου περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια:

• οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν,
• τα σφάλματα
• η ακρίβεια της διαδικασίας
• καθώς και όλες οι πτυχές της υπόθεσης με αναλυτική περιγραφή των ευρημάτων κάθε λήψης για όλα τα στοιχεία που αφορούν την ιδιοκτησία.

2. Σχέδια που συνοδεύουν τις πρωτότυπες αεροφωτογραφίες όπου περιγράφονται τα ευρήματα της στερεοσκοπικής παρατήρησης. Η στερεοσκοπική παρατήρηση είναι απαραίτητο εργαλείο της φωτοερμηνείας. Ουσιαστικά πάντα η φωτοερμηνεία γίνεται σε στερεοζεύγη αεροφωτογραφιών. Σε αυτά γίνεται η παρατήρηση η αναγνώριση και ο εντοπισμός των ευρημάτων. Η παρατήρηση είναι πολύ καλύτερη από την μονοσκοπική γιατί ακριβώς μπορεί να αναγνωριστεί το ανάγλυφο του εδάφους, οι υψομετρικές διαφορές, το ύψος των κατασκευών των αντικειμένων και της βλάστησης αλλά και η αναγνώριση του είδους αυτών.

Η μελέτη μπορεί να είναι αμιγώς φωτοερμηνευτική και συγκριτική και να περιλαμβάνει σειρά σχεδίων και άλλων αποδεικτικών στοιχείων, ή μπορεί να είναι φωτογραμμετρική με ανάλυση λεπτομερών στοιχείων ανάλυσης είτε των διαστάσεων είτε των στοιχείων της φασματικής απόχρωσης των αντικειμένων (κυρίως για σκοπούς ανάλυσης υπεδάφους. Η παρουσίαση αυτών γίνεται σε μορφή η οποία γίνεται εύκολα αντιληπτή από τον εκάστοτε αναγνώστη.

Η μελέτη φωτοερμηνείας αποτελεί ένα σοβαρό αποδεικτικό στοιχείο που μπορεί να δώσει, για συγκεκριμένο χώρο και για συγκεκριμένη ημερομηνία ή συγκριτικά-συνδυαστικά για διάφορες χρονολογίες. Ενδεικτικά μια μελέτη φωτοερμηνείας μπορεί να χρησιμοποιηθεί:

• Για την απόδειξη του χρόνου κατασκευής αυθαιρέτων, για την κατηγοριοποίηση του αυθαιρέτου και τον υπολογισμό του συντελεστή παλαιότητας. (ΣτΕ: Μόνο με αεροφωτογραφίες η απόδειξη κατασκευής αυθαιρέτων)
• Την ύπαρξη ή μη δρόμων, μονοπατιών, κτιρίων ή άλλων κατασκευών.
• Την ένσταση κατά της Πράξης Χαρακτηρισμού σχετικά με Δάσος – Δασική Έκταση κ.λπ.
• Την αναγνώριση της γραμμής αιγιαλού στο παρελθόν (χειμέριο κύμα).
• Τον καθορισμό της θέσης ρεμάτων και τις πιθανές μεταβολές αυτού με το πέρασμα του χρόνου.
• Για της ενστάσεις στους υπό ανάρτηση δασικούς χάρτες.
• Για της ενστάσεις στο Εθνικό Κτηματολόγιο.
• Για την τεκμηρίωση των ορίων των ιδιοκτησιών και τις πιθανές μεταβολές αυτών από καταπατήσεις.
• Για την αναγνώρηση της χρήσης και κάλυψης γης.
• Για τον εντοπισμό μιας ιδιοκτησίας όπως υφίστατο κατά την περίοδο της σύνταξης των συμβολαίων αυτού.

Τα ζητούμενα τις ανάλυσης μας καθορίζουν το τι είδους εικόνες θα χρειαστούν, την μεθόδο καθώς και τον τρόπο που θα αναλυθεί η εκάστοτε εικόνα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση πλάγιων λήψεων για την αναγνώριση κάποιου εξώστη, παραθύρου ή ακόμα και της υπέρβασης καθ υψούν  ενός κτιρίου.

Οι Αεροφωτογραφίες που χρησιμοποιούνται είναι οι πρωτότυπες που διατίθενται από τη Γ.Υ.Σ.: Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, τον Ο.Κ.Χ.Ε.: Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογράφησεων της Ελλάδος του Υ.Π.Ε.Κ.Α. και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Υπουργείο Γεωργίας).

Αεροφωτογραφίες της Ελλάδος υπάρχουν στις εξής χρονολογίες:

• Πλήρης κάλυψη του λεκανοπεδίου της Αθήνας το 1937. Το 1937 έγινε πλήρης κάλυψη του λεκανοπεδίου με αεροφωτογραφίες κλίμακας 1:37.000 και τα επόμενα δύο χρόνια έγιναν συμπληρωματικές λήψεις από τη Γ.Υ.Σ. Το 1939 πάρθηκαν 115 αεροφωτογραφίες στην περιοχή της Δράμας και 345 στην περιοχή Αθήνας Λαυρίου.
• Μερική κάλυψη της Ελλάδας το 1938.
• Πλήρης κάλυψη της Ελλάδος το 1945 και το 1960. Τις χρονιές αυτές έγινε πλήρης κάλυψη της Ελλάδας (το 1945 τα Δωδεκάνησα δεν ανήκαν στην Ελλάδα και δεν φωτογραφήθηκαν) σε κλίμακες 1:42.000 (1945) και 1:30.000 (1960).

Πλήρης κάλυψη σε διάφορες χρονολογίες μετά το 1970 και περίπου ανά δεκαετία. Η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού έχει αρχείο από λήψεις μετά το 1970 που ξεπερνά τις 280.000 αεροφωτογραφίες. Ο Ο.Κ.Χ.Ε. επίσης διαθέτει αρχείο με άλλες τόσες περίπου λήψεις για το χρονικό διάστημα από το 1970 μέχρι σήμερα.

Υπάρχουν διαθέσιμες δορυφορικές εικόνες από την Space Imaging, την copernicus, την e-GEOS ή την RapidEye και άλλες εταιρίες με υψηλή ακρίβεια (1Χ1 ή και 0,5Χ0,5 του μέτρου) με δυνατότητα παραγγελίας συγκεκριμένης ημερομηνίας μετά το 1999. Οι λήψεις αυτές μπορεί να φτάνουν μέχρι και το τρέχον έτος.

Οι δορυφορικές εικόνες που χρησιμοποιούμε πλέον είναι πολύ υψηλής ανάλυσης (VHR) και πρόκειται για εικόνες από τους δορυφόρους:

• WorldView-1 με ανάλυση 50cm,
• WorldView-2 επίσης με ανάλυση 50cm,
• GeoEye-1 πανχρωματική (ασπρόμαυρη) ανάλυσης 50cm,
• QuickBird επίσης πανχρωματική ανάλυσης 60cm,
• Ikonos με ανάλυση 1m.

Επίσης υπάρχουν πληθώρα άλλων στοιχειών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τα αντίστοιχα κόστοι το καθένα.

Η ύπαρξη πολλών ιστορικών χαρτών, διαγραμμάτων και σχεδίων διαφόρων υπηρεσιών: πολεοδομιών, παραχωρητηρίων του Υπ. Γεωργίας, απαλλοτριώσεων, φωτογραμμετρικά διαγράμματα, διαγράμματα πράξεων εφαρμογής, σχέδια πόλεων, διαγράμματα του στρατού, του ΟΚΧΕ, των Δήμων, των Αιγιαλών, της Υ.Α.Σ. (Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων) και πολλών άλλων οργανισμών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώς τεκμήρια για την εξεύρεση δεδομένων για την εκάστωτε περίπτωση φωτοερμηνίας.