Αυθαίρετα

Δεν υπάγεται στις εξαιρέσεις της περίπτωσης στ’ της παρ. 2 του άρθρου 1 η μεταβίβαση αυτοτελούς διηρημένης ιδιοκτησίας ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσης άλλη από τις αναφερόμενες στην παράγραφο 2 του άρθρου 1 και εφόσον :

1. Η αυθαίρετη κατασκευή ή αυθαίρετη αλλαγή χρήσης ΔΕΝ ΥΠΑΓΕΤΑΙ στη τακτοποίηση όταν βρίσκεται σε μία από τις περιπτώσεις:

α) σε εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο της πόλης. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις όπου δεν έχει συντελεστεί η αναγκαστική απαλλοτρίωση. Σε περίπτωση υπαγωγής στον παρόντα νόμο δεν επηρεάζονται το κύρος και η διαδικασία απαλλοτρίωσης.

β) σε παραχωρημένους σε δημόσια κοινή χρήση χώρους του οικοπέδου της παρ. 58 του άρθρου 2 του ν. 4067/12 (Α’ 79),

γ) εντός παρόδιας στοάς, η οποία υφίστατο κατά το χρόνο εκτέλεσης ή εγκατάστασής τους,

δ) στη ζώνη ασφαλείας παρά το όριο των διεθνών, εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών οδών εντός ζώνης διάστασης ποσοστού 50% των οριζομένων από τη νομοθεσία περί μέτρων για την ασφάλεια της υπεραστικής συγκοινωνίας, οι οποίοι ίσχυαν κατά την εκτέλεση ή εγκατάστασή τους. Εξαιρούνται αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις σε κτίρια για τα οποία έχει χορηγηθεί νομίμως οικοδομική άδεια, σε μικρότερη απόσταση από τα οριζόμενα με το παρόν, καθώς και αυτοτελείς κατασκευές που συμπεριλαμβάνονται στην παρ.7 του άρθρου 17 του ν.4067/2012 (Α’ 79).

ε) σε δημόσιο κτήμα,

στ) σε δάσος, σε δασική ή αναδασωτέα έκταση

ζ) στον αιγιαλό. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις αυθαιρέτων κατασκευών ή χρήσεων εντός του παλαιού αιγιαλού εφόσον προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης του παλαιού αιγιαλού. Σε περίπτωση υπαγωγής στον παρόντα νόμο δεν επηρεάζονται το κύρος και η διαδικασία απαλλοτρίωσης.

η) στη ζώνη παραλίας. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις που =δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση και οι αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης της ζώνης. Σε περίπτωση υπαγωγής στον παρόντα νόμο δεν επηρεάζονται το κύρος και η διαδικασία απαλλοτρίωσης.

θ) σε αρχαιολογικό χώρο Ζώνης Α.

ι) σε αρχαιολογικό χώρο εκτός Ζώνης Α εκτός αν δεν απαγορευόταν η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης

ια) σε ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό και περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους εκτός αν δεν απαγορευόταν η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης

ιβ) σε παραδοσιακό οικισμό, με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 12 του ν.4495/2017

ιγ) σε ρέμα, κρίσιμη παράκτια ζώνη, κατά την έννοια των άρθρων 2 περίπτωση 10 και 20 παρ. 8α του ν. 3937/2011 (Α’ 60), ή προστατευόμενη περιοχή του άρθρου 19 του ν. 1650/1986 (Α’ 160), όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 5 του ν. 3937/2011 (Α’ 60), αν απαγορευόταν η εκτέλεση κάθε οικοδομικής εργασίας κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή η χρήση κατά την εγκατάσταση της αυθαίρετης χρήσης,

ιδ) σε κηρυγμένο διατηρητέο κτίριο, με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 13 του παρόντος ή σε κτίριο που είναι αρχαίο μνημείο ή κηρυγμένο νεότερο μνημείο κατά τις διατάξεις του ν.3028/2000 (Α’ 153),

ιε) σε επικινδύνως ετοιμόρροπο κτίριο.

ιστ) εκτός σχεδίου πόλεως ή εκτός ορίων οικισμού και υπό την προϋπόθεση ότι το ανώτατο ύψος της αυθαίρετης κατασκευής ή του χώρου, που έχει εγκατασταθεί η αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, υπερβαίνουν το ύψος της κορυφογραμμής.

ιζ) εκτός σχεδίου πόλεως ή εκτός ορίων οικισμού,, εντός απόστασης 20 μέτρων από τον άξονα διέλευσης αγωγών μεταφοράς υψηλής τάσης ρεύματος άνω των 150 kw

2.  Τέλος δεν υπάγεται στις διατάξεις του νόμο όταν για την αυθαίρετη κατασκευή ή την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης έχει εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση κατεδάφισης ή απομάκρυνσης.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η όποια παράβαση πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί αποδεδειγμένα πριν την 28.07.2011 για να υπαχθεί στην ισχύουσα νομοθεσία.

α) Αίτηση (απαιτείται βεβαίωση γνησίου υπογραφής)

β) Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/86* (εις διπλούν)

γ) Την τελευταία δήλωση του εντύπου Ε9 (κληρονόμοι ακινήτων στα οποία υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις καταθέτουν συμπληρωματικά το Ε9 του αποβιώσαντος διακιοπάροχου).

δ) Τεχνική Έκθεση μηχανικού

ε) Φωτογραφίες

στ) Οικοδομική άδεια

ζ) Τοπογραφικό διάγραμμα στο οποίο θα περιέχεται το απόσπασμα ρυμοτομικού σχεδίου για τις εντός σχεδίου περιοχές ενώ για τις εκτός σχεδίου περιοχές και σε οικισμούς χωρίς σχέδιο υποβάλλεται τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένο από το κρατικό σύστημα συντεταγμένων (ΕΓΣΑ’ 87)

η) Αρχιτεκτονική κάτοψη

θ) Σχέδια τομής

ι) Διάγραμμα κάλυψης

κ) Δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες από τα οποία αποδεικνύεται ο χρόνος ολοκλήρωσης της κατασκευής και ο χρόνος εγκατάστασης της χρήσης

λ) Στατικός έλεγχος των παραβάσεων ή Δελτίο ελέγχου δομικής τρωτότητας του φέροντα οργανισμού συνοδευόμενο από αναλυτική τεχνική έκθεση αρμοδίου.

μ) Έντυπο υπολογισμού ειδικού προστίμου της δηλούμενης κατασκευής

ν) Σε περίπτωση κτιρίων που δεν έχουν χρήση κατοικίας απαιτείται και τεχνική έκθεση αρμοδίου μηχανικού για τον ηλεκτρομηχανολογικό έλεγχο του πίνακα των γειώσεων και των λοιπών ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων εφόσον υπάρχουν.

Υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος νόμου και εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης αυθαίρετες κατασκευές με αποκλειστική χρήση την κατοικία οι οποίες ολοκληρώθηκαν προ της 09/06/1975 με την καταβολή παραβόλου ποσού 250 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου. Για την υπαγωγή υποβάλλονται τα δικαιολογητικά α έως ε, κ, και μ  και η αποτύπωση των κατόψεων του κτιρίου ή της ιδιοκτησίας.

Στην κατηγορία 1, υπάγονται ολοκληρωμένες – αποπερατωμένες αυθαίρετες κατασκευές ή εγκατεστημένες αλλαγές χρήσης, που έχουν συντελεστεί πριν τις 9.6.1975 σε κτίρια με επικρατούσα χρήση κατοικία, δηλαδή σε κτίρια όπου η χρήση κατοικίας υπερβαίνει το 50% της επιφάνειας (νόμιμης και αυθαίρετης) κύριας χρήσης του κτιρίου. Η απόδειξη του χρόνου κατασκευής γίνεται μέσο αεροφωτογραφιών.

Στις περιπτώσεις όπου έχει συσταθεί οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία, η υπαγωγή κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου γίνεται υποχρεωτικώς ανά διηρημένη ιδιοκτησία, ανεξαρτήτως αν ο ίδιος ιδιοκτήτης έχει περισσότερες διηρημένες ιδιοκτησίες.

Το ύψος του παραβόλου δεν επηρεάζεται από το μέγεθος της επιφάνειας των αυθαιρέτων κατασκευών.

Υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ της 01/01/1983. Υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος νόμου και εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης αυθαίρετες κατασκευές οι οποίες ολοκληρώθηκαν προ του έτους 1983 με την καταβολή του παραβόλου και του ενιαίου ειδικού προστίμου κατά τις διατάξεις του παρόντος.

Για την υπαγωγή υποβάλλονται μόνο τα δικαιολογητικά των περιπτώσεων α έως ε, κ, και μ  , η αποτύπωση των κατόψεων του κτιρίου ή της ιδιοκτησίας και δεν απαιτούνται λοιπά στοιχεία και σχέδια.

Δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρούσας κατηγορίας στην περίπτωση που στο ακίνητο ή στην αυτοτελή ιδιοκτησία υπάρχουν και άλλες αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν ή εγκαταστάθηκαν μεταγενέστερα του έτους 1983.

Στην κατηγορία 2, υπάγονται ολοκληρωμένες αυθαίρετες κατασκευές ή εγκατεστημένες αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις πριν την 1.1.1983. Δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής ξεχωριστής δήλωσης υπαγωγής σε περίπτωση που έχει συσταθεί οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία.

Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις.

Υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος νόμου και εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης, με την καταβολή παραβόλου ποσού 250 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου, οι εξής παραβάσεις, ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών:

α) μείωση του ποσοστού της υποχρεωτικής φύτευσης του ακαλύπτου χώρου του οικοπέδου έως είκοσι τις εκατό (20%),

Αφορά περιπτώσεις μείωσης της υποχρεωτικής φύτευσης του ακαλύπτου χώρου έως είκοσι τοις εκατό από την προβλεπόμενη στο διάγραμμα κάλυψης της οικοδομικής άδειας, εφ’ όσον υπήρχε σχετική υποχρέωση ελέγχου.

β) προσθήκη μόνωσης εξωτερικά στις όψεις,

Η προσθήκη εξωτερικής μόνωσης μπορεί να αφορά και το δώμα ή τη στέγη του κτιρίου και είναι κατά παρέκκλιση (εντός εγκεκριμένου κοινοχρήστου χώρου της πόλης ή του οικισμού).

γ) αλλαγή των διαστάσεων των εξωστών που προκαλεί υπέρβαση της επιφανείας τους έως είκοσι τις εκατό (20%). Συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα περίπτωση και εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης και ανοικτοί εξώστες που υπέρκεινται του κοινόχρηστου χώρου της πόλης, εφόσον εξασφαλίζεται κάτω από την επιφάνειά τους καθαρό ελεύθερο ύψος τουλάχιστον τριών (3) μέτρων,

Η υπέρβαση αφορά στη συνολική επιφάνεια των εξωστών που έχουν κατασκευαστεί, σε σχέση με τη συνολική επιφάνεια των εξωστών των εγκεκριμένων σχεδίων.

δ) αλλαγή των διαστάσεων των ανοιγμάτων και μετατόπιση αυτών,

ε) κατασκευή πέργκολας έως (50) τ.μ. σύμφωνα με την παρ.60 του άρθρου 2 του ν.4067/2012 (Α79),

στ) φύτευση υποχρεωτικής υπαίθριας θέσης στάθμευσης,

ζ) δεξαμενές αποχέτευσης στεγανές ή απορροφητικές, καθώς και δεξαμενές νερού,

Στις δεξαμενές νερού εμπίπτουν οι δεξαμενές συλλογής ομβρίων υδάτων, οι δεξαμενές πυρόσβεσης, υπέργειες κλειστές δεξαμενές επεξεργασίας πόσιμου νερού, ενώ δεν περιλαμβάνονται οι πισίνες.

η) οικίσκοι που καλύπτουν αντλητικές εγκαταστάσεις, εφόσον έχουν τις συγκεκριμένες διαστάσεις που ορίζει το π.δ. της 24ης.5.1985 (Δ270). Για την εν λόγω περίπτωση δεν απαιτείται καταβολή παραβόλου,

θ) εργασίες διαμόρφωσης εδάφους ύψους έως 1,00 μέτρο,

Στην περίπτωση αυτή υπάγονται αυθαίρετες εργασίες διαμόρφωσης ακαλύπτου χώρου για την προσαρμογή ή λειτουργία υπάρχοντος κτιρίου με οικοδομική άδεια, εφ’ όσον υπερβαίνουν τα οριζόμενα στην παρ.1ζ του άρθρου 30 του ν.4495/17.

ι) υπέρβαση περιτοίχισης ύψους έως 1,00 μέτρο για κατοικίες και 2,00 μέτρα για βιομηχανίες και ειδικά κτίρια,

Η υπέρβαση περιτοίχισης αφορά τα οριζόμενα μεγέθη στο άρθρο 18 του ν.1577/85.

ια) υπέρβαση νομίμου ύψους καμινάδας έως 1,50 μέτρο, και πέργκολας ύψους έως τέσσερα  (4) μέτρα για ξενοδοχειακές μονάδες και τουριστικά καταλύματα,

Η υπέρβαση νομίμου ύψους καμινάδας αφορά όλες τις περιπτώσεις κτιρίων και αναφέρεται στην περίπτωση που κατασκευάζεται πέραν του ιδεατού στερεού. Η υπέρβαση ύψους πέργκολας άνω των τριών μέτρων και έως τέσσερα μέτρα, αφορά μόνο τις ξενοδοχειακές μονάδες και τουριστικά καταλύματα.

ιβ) αποθήκη μέγιστης επιφάνειας 15 τ.μ. και μέσου ύψους έως 2,50 μέτρα,

Διευκρινίζεται ότι το εδάφιο αυτό αφορά αποκλειστικά και μόνο ισόγειες, αυτοτελείς αποθήκες και όχι άλλους βοηθητικούς χώρους που εξυπηρετούν το κτίριο (π.χ. λεβητοστάσια, κλειστές θέσεις στάθμευσης, κ.ά.). Επίσης, υπάγονται και περισσότερες της μιας ανεξάρτητες αποθήκες, εφ’ όσον η συνολική επιφάνειά τους δεν υπερβαίνει τα 15 τ.μ., τηρουμένων των λοιπών προϋποθέσεων.

ιγ) υπέρβαση ύψους των επαγγελματικών, βιομηχανικών, βιοτεχνικών και αγροτικών αποθηκών έως είκοσι τοις εκατό (20%)του ύψους που προβλέπεται στην οικοδομική άδεια,

ιδ) αλλαγή θέσης του προβλεπομένου με οικοδομική άδεια κτιρίου σε άλλη θέση, εφόσον δεν παραβιάζονται οι πολεοδομικές διατάξεις, ή αλλαγή θέσης του προβλεπομένου με οικοδομική άδεια κτιρίου σε άλλη θέση λόγω κατασκευής με εσφαλμένη αναστροφή της κάτοψης σε νόμιμη θέση και με την προϋπόθεση ότι δεν μεταβάλλεται η τελική στάθμη του εδάφους.

Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση των οριζομένων στην παράγραφο 10 του άρθρου 42 η ενημέρωση του φακέλου της οικοδομικής άδειας με τις μελέτες του υφισταμένου κτιρίου, προκειμένου να εκδοθεί η ταυτότητα κτιρίου, Η έννοια της παραβίασης των πολεοδομικών διατάξεων αφορά αποκλειστικά τη θέση του κτιρίου (Δ, πλάγιες αποστάσεις, προκήπιο, στάθμη εδάφους). Στην περίπτωση που με την αλλαγή της θέσης παραβιάζονται τα ανωτέρω, εφαρμόζονται επιπρόσθετα της μετακίνησης, τυχόν λοιπές κατηγορίες παραβάσεων (π.χ. υπέρβαση δόμησης, συντελεστής πλάγιας απόστασης, κ.λ.π) ανεξαρτήτως εάν υπάρχει επικάλυψη – κοινός τόπος του νομίμου περιγράμματος του κτιρίου με το περίγραμμα αυτού στη νέα θέση. Ο έλεγχος της μεταβολής της τελικής στάθμης του εδάφους γίνεται με την επιφύλαξη του εδαφίου θθ της ίδιας κατηγορίας.

Διευκρινίζεται ότι αν το κτίριο έχει μετακινηθεί σε άλλη θέση νόμιμη επιβάλλεται μόνο πρόστιμο μετακίνησης 250€ (είτε έχει κοινό τόπο είτε όχι). Αν μετακινηθεί με τμήμα του σε μη νόμιμη θέση επιβάλλονται για τη μετακίνηση το ανωτέρω πρόστιμο μετακίνησης και επιπλέον τα πρόστιμα του τμήματός του που βρίσκεται στη μη νόμιμη θέση (αναλόγως της παράβασης).

Το αν υπάρχει κοινός τόπος της θέσης του κτιρίου που προβλεπόταν στην οικ. Άδεια και της πραγματοποιηθείσας εξετάζεται για την επιλογή του συντελεστή 1 του Παραρτήματος Α δηλαδή αν έχει άδεια ή όχι.

ιε) αλλαγές στις εξωτερικές διαστάσεις του περιγράμματος του κτιρίου ή της αυτοτελούς ιδιοκτησίας έως πέντε τοις εκατό (5%) και εφόσον δεν μεταβάλλεται η επιφάνεια άνω του ποσοστού πέντε τοις εκατό (5%) και κατά παρέκκλιση των περιπτώσεων α, β και γ της παραγράφου 2 του άρθρου 89,

Στις εξωτερικές διαστάσεις του περιγράμματος του κτιρίου συμπεριλαμβάνεται και η διάσταση του ύψους. Στην έννοια των υπερβάσεων των εξωτερικών διαστάσεων του κτιρίου συμπεριλαμβάνονται και τυχόν εξοχές για τη διαμόρφωση της όψης του κτιρίου (π.χ. έρκερ). Ο έλεγχος της υπέρβασης έως 5% γίνεται συγκρίνοντας το μήκος της εξοχής προς τη διάσταση του βάθους του κτιρίου στο συγκεκριμένο σημείο.

ιστ) παραβάσεις του Κτιριοδομικού Κανονισμού, ο οποίος εγκρίθηκε με την 3046/304/30-1/3.2.1989 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Δ59).

Για τις παραβάσεις αυτές γίνεται ειδική μνεία στις βεβαιώσεις των μηχανικών, κατά την τεχνική έκθεση, Οι παραβάσεις της κατηγορίας αυτής αφορούν αποκλειστικά κατασκευές που δεν πληρούν τις κτιριοδομικές απαιτήσεις που καθορίζονται ρητά στον Κτιριοδομικό Κανονισμό (Αποφ. 3046/304/89, ΦΕΚ 59Δ) όπως για παράδειγμα τις απαιτήσεις φωτισμού – αερισμού, τις διατάξεις – αποστάσεις για τις καπνοδόχους, τις διαστάσεις των λεβητοστασίων, τις κλίσεις ραμπών, κ.λ.π.

ιζ) πρόχειρες και προσωρινές κατασκευές από πανί, νάϋλον ή άλλα ευτελή υλικά που χρησιμοποιούνται για αυτοστέγαση ή για προσωρινή αποθήκευση υλικών και προϊόντων εμπορίου σε βιομηχανικά και βιοτεχνικά κτίρια με νόμιμη άδεια,

το παρόν εδάφιο, σε ότι αφορά στην προσωρινή αποθήκευση υλικών και προϊόντων εμπορίου, εφαρμόζεται (κατ’ αντιστοιχία με την περίπτωση ιγ) πέραν των βιομηχανικών και βιοτεχνικών κτιρίων και σε επαγγελματικές και αγροτικές αποθήκες.

ιη) πρόχειρες ξύλινες κατασκευές βοηθητικής χρήσης έως 8 τ.μ. και μεγίστου ύψους 2,50 μέτρων, που τοποθετούνται στον ακάλυπτο χώρο.

Η περίπτωση αυτή εφαρμόζεται μόνο σε οικόπεδα και γήπεδα όπου υφίσταται κτίριο με κύρια χρήση. Κατ’αντιστοιχία της περίπτωσης ιβ) είναι δυνατή η υπαγωγή περισσότερων της μίας ξύλινης κατασκευής, εφ’ όσον το άθροισμα των επιφανειών τους δεν υπερβαίνει τα 8 τ.μ. Στην έννοια των «ξύλινων πρόχειρων κατασκευών»νοούνται γενικότερα και ελαφρές συναρμολογούμενες κατασκευές από άλλα υλικά (αλουμίνιου, πλαστικές, μεταλλικές κ.λ.π.).

Για την υπαγωγή υποβάλλονται τα α , β , δ και ε δικαιολογητικά.

Στην κατηγορία 4, υπάγονται αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετη αλλαγή χρήσης σε οικόπεδο/γήπεδο, για το οποίο έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια. Τα μεγέθη συγκρίνονται με τους επιτρεπόμενους όρους δόμησης που ισχύουν σήμερα στην περιοχή ή αυτούς που ίσχυαν κατά την ημερομηνία έκδοσης της οικοδομικής άδειας. Υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος και εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση, μετά την υπαγωγή, την καταβολή του σχετικού παραβόλου και την καταβολή του ενιαίου ειδικού προστίμου με την επιφύλαξη εφαρμογής των οριζομένων στο άρθρο 97.. Οι ανωτέρω αυθαίρετες κατασκευές εξαιρούνται της κατεδάφισης οριστικά μετά την συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου κατά τις διατάξεις του ν. 3843/2010 (Α΄ 62)

Στην κατηγορία εντάσσονται οι εξής αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης :

α) αυθαίρετες κατασκευές εφόσον δεν παραβιάζονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του είκοσι τοις εκατό (20%) τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης και ύψους που προβλέπονται από τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσης της οικοδομικής αδείας.

Η μέγιστη υπέρβαση έως 20% μπορεί να αναφέρεται ταυτόχρονα σε όλα τα μεγέθη (κάλυψη, δόμηση και ύψος) σε σχέση με τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης και ύψους που προβλέπονται από τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσης της οικοδομικής αδείας.

Παράδειγμα :

Οικόπεδο με επιφάνεια 3.000,00 τ.μ. και σ.δ.=0,6

Έχει επιτρεπόμενη δόμηση (κατοικία) 3.000 Χ 0,6 = 1.800 τ.μ.

Εάν υπάρχει υπέρβαση έως 20% = 360,00 τ.μ. υπάγεται στην Κατηγορία 4 ανεξάρτητα εάν είναι πάνω από 250,00 τ.μ.

Σε περίπτωση συγκυριότητας ακινήτου και κατ’ ανάλογη εφαρμογή της παρ.2 του άρθρου 100 του νόμου, για τον υπολογισμό του ποσοστού των υπερβάσεων των αυθαιρεσιών, τα μεγέθη τους συγκρίνονται με το μέρος των πολεοδομικών μεγεθών της οικοδομικής άδειας, που αναλογεί στο ποσοστό συνιδιοκτησίας της οριζοντίου ή καθέτου ιδιοκτησίας εκάστου συγκύριου.

 

β) αυθαίρετες κατασκευές εφόσον που δεν παραβιάζονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του σαράντα τοις εκατό (40%) τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης και σε ποσοστό μεγαλύτερο του είκοσι τοις εκατό (20%) το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους που προβλέπονται από τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας και δεν υπερβαίνουν τα 250 τ.μ. για χρήση κατοικίας ανά ιδιοκτησία και μέχρι τα 1000 τ.μ. κτιρίου συνολικά, τα 1000 τ.μ. για τις λοιπές χρήσεις.

Παράδειγμα :

Οικόπεδο με επιφάνεια 1.200,00 τ.μ. και σ.δ.=0,6

Έχει επιτρεπόμενη δόμηση (κατοικία) 1.200 Χ 0,6 = 720,00 τ.μ.

Με υπέρβαση 40% = 288,00τ.μ. υπάγεται στην Κατηγορία 5, αφού η υπέρβαση ξεπερνά τα 250 μ2.

Για τον υπολογισμό του ποσοστού των υπερβάσεων των αυθαιρεσιών συνυπολογίζονται όλοι οι αυθαίρετοι κλειστοί χώροι που προσαυξάνουν τον συντελεστή δόμησης του ακινήτου, με την εξαίρεση μη αυτοτελών αυθαίρετων χώρων εντός του νομίμου περιγράμματος του κτιρίου σε εντός σχεδίου περιοχές, καθώς και τακτοποιηθέντων ημιυπαιθρίων χώρων με τους νόμους ν.3775/09, ν.3843/10, ν.4014/11 και ν.4178/13 για τους οποίους έχει περαιωθεί η διαδικασία υπαγωγής.

Στα ανωτέρω ποσοστά συνυπολογίζονται όλα τα αυθαίρετα κτίσματα επί του ακινήτου, καθώς και τυχόν αυθαίρετες κατασκευές που έχουν υπαχθεί στους νόμους 3775/2009, 3843/2010, 4014/2011 και 4178/2013. Δεν συνυπολογίζονται επιφάνειες εντός του περιγράμματος του κτιρίου σε εντός σχεδίου περιοχές που δεν δημιουργούν αυτοτελείς χώρους, όπως σοφίτες, εσωτερικοί εξώστες και υπόγεια.

Ημιυπαίθριοι χώροι δε συνυπολογίζονται μέχρι του ποσοστού υπέρβασης 80% του πολεοδομικού μεγέθους κάλυψης και δόμησης, με την προϋπόθεση ότι έχουν ενταχθεί στους νόμους 3775/2009, 3843/2010, 4014/2011 και 4178/2013,

Στην περίπτωση ββ) εκτός από τον έλεγχο του ποσοστού υπέρβασης της άδειας, ελέγχεται παράλληλα και η επιφάνεια του αυθαιρέτου με βάση τη χρήση του, καθώς και η συνολική επιφάνεια αυθαιρέτων κατασκευών σε όλο το κτίριο η οποία σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 1000 τ.μ. Ειδικά για τις κατοικίες, η υπέρβαση ανά ιδιοκτησία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 250 τ.μ. Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερα του ενός κτίρια στο οικόπεδο, τα ανωτέρω μεγέθη ελέγχονται στο σύνολο της πραγματοποιούμενης δόμησης του ακινήτου.

Ο έλεγχος του υπολογισμού της υπέρβασης έως 40% μπορεί να γίνεται για μέρος ή το σύνολο του κτιρίου, μετά από συναίνεση του συνόλου των αντίστοιχων συνιδιοκτητών, ακόμα και στην περίπτωση που έχουν υποβληθεί μεμονωμένες δηλώσεις υπαγωγής για επιμέρους ιδιοκτησίες του ακινήτου.

 

γ) αυθαίρετες αλλαγές χρήσης, εφόσον έχουν συντελεστεί σε περιοχές εντός σχεδίου και με την προϋπόθεση ότι η εν λόγω χρήση είναι σύμφωνη με τις επιτρεπόμενες χρήσεις της περιοχής,

 

δ) αυθαίρετες κατασκευές ημιυπαίθριων χώρων σε κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές εκτός σχεδίου και με την προϋπόθεση ότι η χρήση τους είναι σύμφωνη με τις επιτρεπόμενες χρήσεις της περιοχής, εφόσον δεν παραβιάζονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του εξήντα τοις εκατό (60%) τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης και δόμησης.

Δεν συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα περίπτωση και δεν εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης αυθαίρετες κατασκευές εφόσον βρίσκονται εντός προκηπίου.

Στην κατηγορία 5 βάσει του αρθ. 128 του Ν.4759/2020 εντάσσονται οι αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που δεν συμπεριλαμβάνονται στις κατηγορίες 1 έως 4, με τα εξής όμως κριτήρια:

α. ακίνητα που αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού,

β. ακίνητα που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής,

γ. ακίνητα που εκμισθώνονται με σύμβαση leasing μετά τη λύση/λήξη της,

δ. ακίνητα που μεταβιβάζονται στην Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε.,

ε. ακίνητα περιοχών κηρυγμένων το 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας.

–     «Ημερομηνία αναφοράς (αρθ. 128, Ν.4759/2020)», που αφορά τις περιπτώσεις α-δ του προηγούμενου πεδίου, και καταχωρίζεται η ημερομηνία τέλεσης του αντίστοιχου γεγονότος, από το οποίο εκκινεί η προθεσμία υπαγωγής.

Η νέα ρύθμιση

Η νέα ρύθμιση που εντάχθηκε με τροπολογία στο νομοσχέδιο για τις δημόσιες συμβάσεις και ψηφίστηκε στη Βουλή, η οποία  αποτελεί αυτούσιο κείμενο της προηγούμενης, με αναδιατύπωση μόνον στην περίπτωση α για τα ακίνητα των τραπεζών, έχει ως εξής:

«Άρθρο 9. Ζητήματα προθεσμιών υπαγωγής ακινήτων που αποκτήθηκαν μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού σε διατάξεις που αφορούν σε τακτοποίηση αυθαιρεσιών – Αντικατάσταση περ. α’ παρ. 1 άρθρου 128 ν. 4759/2020

Η περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 128 του ν. 4759/2020 (Α’245) αντικαθίσταται και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:

«1. Αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης της Κατηγορίας 5 του άρθρου 96 του ν. 4495/2017 (Α’ 167) που είναι προγενέστερες της 28ης.7.2011 υπάγονται στις διατάξεις του ν. 4495/2017 για αναστολή κυρώσεων, εφόσον αφορούν σε:

α. ακίνητα που αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έκδοση της κατακυρωτικής έκθεσης ή μέχρι τις 31.12.2025. (H προηγούμενη ρύθμιση του νόμου 4759/2020 αναφέρει: α. ακίνητα που αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έκδοση της κατακυρωτικής έκθεσης και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025)

β. ακίνητα που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την προθεσμία του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,

( Άρθρο 1847. Αποποίηση: Ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της. Στην επαγωγή από διαθήκη η προθεσμία δεν αρχίζει πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης. Αν ο κληρονόμος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διάμενε στο εξωτερικό, η προθεσμία είναι ενός έτους. Η προθεσμία αναστέλλεται από τους ίδιους λόγους που αναστέλλεται και η παραγραφή.)

γ. ακίνητα που εκμισθώνονται με σύμβαση leasing και επανέρχονται στη χρήση του κυρίου ή επικαρπωτή τους μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την αποβολή του μισθωτή ή την απόδοση του μισθίου στον κύριο ή επικαρπωτή τους και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025, δ. ακίνητα που μεταβιβάζονται στην Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε., σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 (Α’ 94), εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την καταχώρηση ή εγγραφή της μεταβίβασής τους στα οικεία κτηματολόγια ή υποθηκοφυλακεία, αντίστοιχα και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025, και ε. ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες κηρύχθηκαν εντός του έτους 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 25 του ν. 4662/2020 (Α’ 27), εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Για ακίνητα που βρίσκονται στις παραπάνω περιοχές, οι προσαυξήσεις των περ. β – στ’ της παρ. 3 του άρθρου 102 του ν. 4495/2017 ισχύουν μόνον όταν η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί μετά την πάροδο ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

Ακίνητα των περ. α’- 6′ της παρ. 1, για τα οποία το γεγονός από το οποίο εκκινεί η αντίστοιχη προθεσμία υπαγωγής έχει συμβεί κατά το τελευταίο έτος πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, υπάγονται στις διατάξεις του ν. 4495/2017 για αναστολή κυρώσεων, εάν η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.»

Τα ακίνητα των περίπτωσεων α-δ: απαιτείται ανάρτηση σχετικού αρχείου στο πεδίο α/α 36, «Έγγραφο δικαιώματος υπαγωγής στο άρθρο 128 Ν.4759/2020».

Τα ακίνητα της περίπτωσης ε:

εντάσσονται στην Κατηγορία 5, εφόσον το παράβολο καταβληθεί έως 9/12/2021,
δεν λαμβάνουν τις προσαυξήσεις λόγω χρόνου υπαγωγής (περ. β΄- γ΄, παρ. 3 άρθρου 102 του ν. 4495/2017) στις Κατηγορίες 1 -5, εφόσον το παράβολο καταβληθεί έως 9/12/2021, λαμβάνουν τις προσαυξήσεις λόγω χρόνου υπαγωγής (περ. γ΄- στ΄, παρ. 3 άρθρου 102 του ν. 4495/2017) στις Κατηγορίες 1 -4, εφόσον το παράβολο καταβληθεί από 9/12/2021.

Για τις αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης της παρούσας κατηγορίας αναστέλλεται για τριάντα (30) έτη η επιβολή κυρώσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 97, και επιτρέπεται η μεταβίβαση και η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτών μετά την υπαγωγή στις διατάξεις του παρόντος, την καταβολή του σχετικού παραβόλου και την καταβολή του ενιαίου ειδικού προστίμου.

Οι κατασκευές αυτές μπορεί να εξαιρεθούν οριστικά της κατεδάφισης με την αντιστοίχιση ίσου με την υπέρβαση τους Τίτλου Σ.Δ., μέσω της τράπεζας Δικαιωμάτων Δόμησης και Κοινόχρηστων Χώρων, εφόσον βρίσκονται εντός Π.Α.Ε.Σ. κατά τις διατάξεις του άρθρου 73. Η οριστική εξαίρεση των κατασκευών αυτών δύναται να γίνει με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παρ. ββ και γγ της περ. ε του άρθρου 96.

Για κάθε υπαγωγή της παρούσας περίπτωσης Κατηγορία 5 και πριν από την έκδοση του προαναφερόμενου τίτλου Σ.Δ. πραγματοποιείται έλεγχος των υποβαλλόμενων στοιχείων από ελεγκτή δόμησης, ύστερα από αίτηση που υποβάλλει ο ενδιαφερόμενος στο αρμόδιο Τοπικό Παρατηρητήριο. Ο ελεγκτής εκδίδει πόρισμα για την πληρότητα των υποβαλλόμενων στοιχείων και τον έλεγχο αυτών κατά τη δήλωση υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος. Το Τοπικό Παρατηρητήριο εκδίδει πράξη ολοκλήρωσης του ελέγχου κατά το πόρισμα. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται κάθε θέμα που αφορά την διαδικασία εφαρμογής της παρούσας περίπτωσης.

Η διαδικασία για την τακτοποίηση αποτελείται από τις ακόλουθες δύο φάσεις.

Α΄ Φάση

Ο φερόμενος ως ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης του ακινήτου στο οποίο έχει εκτελεστεί η αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη χρήση επιλέγει μηχανικό ο οποίος μετά από αυτοψία στο χώρο του ακινήτου συμπληρώνει και υποβάλλει ηλεκτρονικά (μέσω διαδικτύου) έως 03.11.2019 τα υπ΄ αριθμ.  α και μ δικαιολογητικά (δες δικαιολογητικά) και παράβολο/αποδεικτικό είσπραξης υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τμ ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας μέχρι 100 τμ, 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τμ και μέχρι 500 τμ, 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τμ μέχρι 2.000 τμ, 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση  άνω των 2000 τμ και μέχρι 5000 τμ και 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερη των 5000 τμ, για κάθε αυτοτελή ιδιοκτησία, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν επιστρέφεται, αλλά συμψηφίζεται με το ειδικό πρόστιμο.

Β΄Φάση

Υποβάλλονται τα υπόλοιπα απαιτούμενα δικαιολογητικά

• Το πρόστιμο σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής παρέχεται έκπτωση 20 % επί του συνολικού ποσού του προστίμου. Σε περίπτωση καταβολής ποσοστού 30% παρέχεται έκπτωση 10 % επί του συνολικού ποσού του προστίμου. Επίσης επιπλέον 10% έκπτωση παρέχεται με την ταυτόχρονη υποβολή της μελέτης στατικής επάρκειας όπου αυτή απαιτείται. Εκατό (100) οι δόσεις αποπληρωμής του προστίμου. Σε κάθε περίπτωση ως ελάχιστη μηνιαία δόση ορίζεται το ποσό των πενήντα (50) ευρώ και ως ελάχιστη εξαμηνιαία δόση το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ.  Η πρώτη δόση καταβάλλεται το αργότερο σε ένα μήνα από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
• Καταβληθέντα ποσά προστίμων ανέγερσης και διατήρησης, καθώς και καταβληθέντα ποσά ειδικών προστίμων διατήρησης, ή και παραβόλων, συμψηφίζονται με το ποσό του ενιαίου ειδικού προστίμου. Τα καταβληθέντα ποσά αφαιρούνται από την τελευταία δόση και τις αμέσως προηγούμενες χρονικά έως ότου ολοκληρωθεί ο συμψηφισμός. Σε περίπτωση που μετά τον ως άνω υπολογισμό προκύπτει ότι ήδη τα καταβληθέντα ποσά υπερβαίνουν το ποσό του προστίμου, με βάση τις διατάξεις του παρόντος, δεν αναζητούνται.
• Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του συνολικού ποσού του εξαμήνου τότε το ανεξόφλητο ποσό του ενιαίου ειδικού προστίμου προσαυξάνεται 1 % για κάθε μήνα  καθυστέρησης.
• Στην περίπτωση που δεν έχει καθοριστεί τιμή ζώνης σύμφωνα με το σύστημα των αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών στην περιοχή του ακινήτου, για τον υπολογισμό της αξίας των κτισμάτων λαμβάνεται υπόψη η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στο δημοτικό διαμέρισμα του αυθαιρέτου και εάν δεν έχει καθοριστεί σε αυτό, η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στο Δήμο και εάν δεν έχει καθοριστεί σε αυτόν, η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στην περιφερειακή ενότητα, όπου βρίσκεται το ακίνητο.
• Επιτρέπεται η σύνδεση των κτιρίων αυτών με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας μετά την καταβολή τουλάχιστον της πρώτης δόσης του ενιαίου ειδικού προστίμου.
• Η έκδοση ή αναθεώρηση οικοδομικής άδειας κατά τις ισχύουσες διατάξεις σε δηλούμενο κτίριο ή τμήμα αυτού, μπορεί να γίνεται μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξόφλησης του ενιαίου ειδικού προστίμου ή την εξόφληση ποσοστού 30% του συνολικού ποσού προστίμου χωρίς να επιβάλλεται άλλο πρόστιμο.
• Επιτρέπεται η διενέργεια οποιασδήποτε δικαιοπραξίας καθώς και η έκδοση σχετικής διοικητικής πράξης, χωρίς να είναι απαραίτητη η ολοσχερής εξόφληση του προστίμου, αλλά ενός ποσοστού 30% αυτού, τη δε υποχρέωση ολοκλήρωσης της διαδικασίας αναλαμβάνει ο νέος κύριος με ειδική μνεία στο σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο.
• Υπάγονται υπερβάσεις δόμησης, κάλυψης και ύψους μέχρι ποσοστού 20% των επιτρεπόμενων, κατασκευών, επί κτιρίου για το οποίο εκδόθηκε νόμιμη άδεια και οι εργασίες αποπεράτωσης ολοκληρώθηκαν στο σύνολό τους μετά τις 28.07.2011, υπό την προϋπόθεση ότι οι εργασίες κατασκευής του φέροντος οργανισμού και η θεώρηση για την έναρξη των εργασιών, από την Αστυνομική Αρχή, έλαβε χώρα προ τις 28.07.2011.
• Η διαφορετική διαρρύθμιση ιδιοκτησίας από αυτήν που προβλέπεται στα εγκεκριμένα σχέδια της οικοδομικής άδειας δεν συνιστά αυθαίρετη κατασκευή.
• Η διαφορετική διαμερισμάτωση ορόφου, από αυτήν που προβλέπεται στα εγκεκριμένα σχέδια της οικοδομικής άδειας, αν έχει επιφέρει τροποποίηση των μηχανολογικών εγκαταστάσεων συνιστά αυθαίρετη κατασκευή και ως ειδικό πρόστιμο καταβάλλεται εφάπαξ το ποσό των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ και δεν καταβάλλεται παράβολο. Απαιτείται η αποτύπωση του ορόφου.
• Η διαφορετική χωροθέτηση των υποχρεωτικά προβλεπόμενων από την οικοδομική άδεια θέσεων στάθμευσης αυτοκινήτων από αυτήν που προβλέπεται στα σχέδια της συμβολαιογραφικής δήλωσης του Ν.1221/1981, συνιστά αυθαίρετη κατασκευή και ως ειδικό πρόστιμο καταβάλλεται εφάπαξ το ποσό των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ και δεν καταβάλλεται παράβολο. Απαιτείται κάτοψη αποτύπωσης των υφισταμένων θέσεων στάθμευσης.
• Αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις για τις οποίες έχει περατωθεί η διαδικασία διατήρησης κατά τις διατάξεις του ν. 3775/2009 (Α΄ 122) ή του ν. 3843/2010 (Α΄ 62) ή του ν. 4014/2011 (Α΄ 209) ή του ν. 4178/2013 (Α΄ 174) εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης μετά τη συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου κατά τις διατάξεις του ν. 3843/2010 (Α΄ 62).
• Στις περιπτώσεις κατασκευών οι οποίες έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις και έχει περαιωθεί η σχετική διαδικασία, μπορεί να επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών επισκευής που αποβλέπουν στην υγιεινή, την αισθητική βελτίωση-αποκατάσταση και τη συνήθη συντήρησή τους, ύστερα από έγκριση που δίνεται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, εφόσον οι εργασίες για τις οποίες ζητείται η εκτέλεση δεν επαυξάνουν το κτίσμα σε όγκο. Η έγκριση εργασιών γνωστοποιείται αμελλητί στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων-Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Μισθωτών (Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ.).Για τη χορήγηση της έγκρισης εργασιών υποβάλλονται στις αρμόδιες πολεοδομικές υπηρεσίες δικαιολογητικά που καθορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Βάση του Ν.4643 / 2019 άρθρο 51, καθορίζεται ότι:

1) δεν επιτρέπεται η ολοκλήρωση της διαδικασίας υπαγωγής για ακίνητα της κατηγορίας 5 του άρθρου 9 του ν. 4178/2013 μετά τον Οκτώβριο του  2020

2) για τις περιπτώσεις των αυθαιρέτων που υπαχθούν μετά την καταληκτική ημερομηνία, αναλόγως της ημερομηνίας υπαγωγής θα υπάρξουν οι ακόλουθες προσαυξήσεις:

α) κατά είκοσι τοις εκατό (20%), αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την καταληκτική ημερομηνία μέχρι τις 30 Ιουνίου 2021

β) κατά είκοσι πέντε τοις εκατό (25%), αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 1η Ιουλίου 2021 μέχρι τις 30 Ιουνίου 2022

γ) κατά τριάντα τοις εκατό (30%), αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 1η Ιουλίου 2022 μέχρι τις 30 Ιουνίου 2023

δ) κατά τριάντα πέντε τοις εκατό (35%), αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 1η Ιουλίου 2023 μέχρι τις 30 Ιουνίου 2024

ε) κατά σαράντα τοις εκατό (40%), αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 1η Ιουλίου 2024 μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025

Οι ιδιοκτήτες που πρέπει να προσέξουν περισσότερο είναι όσοι:

• n αγόρασαν γραφείο – επαγγελματική στέγη, ενώ στα σχέδια στην Πολεοδομία φαίνεται ο χώρος ως κατοικία
• n αγόρασαν κατάστημα με πατάρι, το οποίο όμως δεν αποτυπώνεται στην κάτοψη της οικοδομικής άδειας
• n έχουν διαμέρισμα το οποίο γειτνιάζει με φωταγωγό που έχει κλείσει
• n αγόρασαν γκαρσονιέρα στο δώμα, το οποίο μπορεί να ανήκει στους κοινόχρηστους χώρους
• n αγόρασαν διαμέρισμα στο υπόγειο ή ημιυπόγειο, τα οποία στα σχέδια που έχουν κατατεθεί στην Πολεοδομία φαίνονται ως αποθήκη
• n αγόρασαν θέση στάθμευσης στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας που είναι κοινόχρηστος χώρος

Οι πιο συνηθισμένες αυθαιρεσίες που πολλοί ιδιοκτήτες δεν γνωρίζουν και τις διαπιστώνουν όταν βρεθούν τα σχέδια της Πολεοδομίας είναι:

• n αλλαγή στα τετραγωνικά του διαμερίσματος εξαιτίας κατάληψης κοινόχρηστου χώρου (για παράδειγμα, διάδρομος)
• n επέκταση του διαμερίσματος ή του καταστήματος στο διπλανό διαμέρισμα ή κατάστημα (λέγεται διαμερισμάτωση)
• n σοφίτες στον τελευταίο όροφο, κάτω από τη στέγη
• n αλλαγές σε διαστάσεις και γενικά ό,τι έχει σχέση με την επιφάνεια
• n κλείσιμο ημιυπαίθριων χώρων
• n ξεμπαζώματα που έχουν ως αποτέλεσμα το υπόγειο να έχει μετατραπεί σε ισόγειο
• n κατασκευή αποθήκης στον ακάλυπτο
• n αλλαγή χρήσης από αποθήκη σε κατοικία
• n αλλαγή στη θέση και στο μέγεθος των εξωτερικών ανοιγμάτων (πόρτες, παράθυρα, μπαλκονόπορτες)
• n επέκταση μπαλκονιών
• n μετατροπή πέργκολας σε στέγαστρο
• n χαγιάτι με κεραμίδια

Για τις περιπτώσεις οριζόντιας ιδιοκτησίας με παραβάσεις που αφορούν την επέκταση αυτής καθ’ ύψος ή κατά πλάτος (οριζόντια) και την κατάληψη κοινόχρηστου χώρου, είναι δυνατή η υπαγωγή αυτών μόνο στις εξής περιπτώσεις:

1) όταν η αυθαίρετη επέκταση υφίσταται από την ανέγερση – κατασκευή της οικοδομής και

2) όταν η ίδια αυθαίρετη επέκταση υφίσταται σε όλους τους ορόφους της οικοδομής.

Στην περίπτωση αυτή απαιτούνται:

α) υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη ότι η οριζόντια ιδιοκτησία του έχει επεκταθεί και έχει καταλάβει κοινόχρηστο ή κοινόκτητο χώρο από τον χρόνο ανέγερσης της οικοδομής,

β) βεβαίωση του μηχανικού πως η ίδια αυθαίρετη επέκταση υφίσταται σε όλους τους ορόφους της οριζόντιας ιδιοκτησίας.

• Μπορεί να γίνει μεταβίβαση των διαμερισμάτων που έχουν υπέρβαση δόμησης εντός κοινόχρηστου χώρου;

Στην περίπτωση που η αυθαιρεσία υφίσταται από την κατασκευή – και σε όλους τους ορόφους – ή εφόσον η αυθαίρετη επέκταση ή απομείωση συντελείται εντός νόμιμου όγκου του κτιρίου (ή σε νόμιμη ή μη υπόγεια βάση), ο ιδιοκτήτης έχει δικαίωμα να προβαίνει μονομερώς σε συμβολαιογραφική πράξη τροποποίησης της οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας. Στην περίπτωση αυτή η σύμφωνη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών τεκμαίρεται.

Επίσης ο ιδιοκτήτης έχει δικαίωμα να προβαίνει μονομερώς σε συμβολαιογραφική πράξη σύστασης οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας – και – σε περιπτώσεις που η ίδια αυθαίρετη κατασκευή υφίσταται σε όλους τους ορόφους και δεν είναι από κατασκευής.

Σημείωση: απαραίτητο στοιχείο για την εφαρμογή της διάταξης – σε περίπτωση που δεν συντρέχουν σωρευτικά οι απαιτούμενες προϋποθέσεις – είναι η παρέλευση δεκαετίας από την τέλεση της αυθαιρεσίας και η μη έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης που να διατάσσει την κατεδάφιση.

• Τι γίνεται στην περίπτωση που στο συμβόλαιο αναγράφονται διαφορετικά τετραγωνικά σε σχέση με την οικοδομική άδεια; Πρέπει να γίνει τακτοποίηση;

Ναι, γιατί έχουν αλλάξει τα περιγράμματα των ανεξάρτητων ιδιοκτησιών – διαμερισμάτων. Η τακτοποίηση της αυθαιρεσίας γίνεται ανά όροφο, ανεξάρτητα από το αν ανήκουν στον ίδιο ή σε διαφορετικό ιδιοκτήτη, και το πρόστιμο είναι 250 ευρώ.

• Ενας όροφος έχει τρία διαμερίσματα (Α1, Α2, Α3). Το Α1 διαμέρισμα έχει μεγαλώσει, για παράδειγμα, κατά πέντε τετραγωνικά μέτρα εις βάρος του Α2 διαμερίσματος χωρίς να επηρεάζει τον κοινόχρηστο χώρο, ενώ το Α3 διαμέρισμα είναι εντάξει. Αυτό θεωρείται αυθαιρεσία; Γίνεται συμβόλαιο;

Αφού έχουν αλλάξει τα περιγράμματα των ιδιοκτησιών Α1 και Α2, αυτό είναι διαμερισμάτωση. Η τακτοποίηση της αυθαιρεσίας γίνεται ανά όροφο και το πρόστιμο – και εδώ – είναι 250 ευρώ. Η υπαγωγή στον νόμο αυθαιρέτων καλύπτει και τους δύο και μπορεί να γίνει στη συνέχεια η μεταβίβαση.

Το πρόστιμο υπολογίζεται με τον τύπο:

 

Τετραγωνικά(*) X Τιμή ζώνης X 15% X επιλεγμένοι συντελεστές του πίνακα που ακολουθεί

 

1. Οικοδομική άδεια: Α. Ναι 1.0 Β. Όχι 2.0 (*)
   2. Εντός σχεδίου ή οικισμού: Α. Ναι 1.0 Β. Όχι 1.7 Γ. Πρόχειρη κατασκευή
   3. Είδος χρήσης:
   I. Κύρια και μοναδική κατοικία, μεταποίηση πρωτογενούς τομέα 0.4
   II. Άλλη κατοικία 0.5 για τιμή ζώνης μικρότερη ή ίση των 1000,00€ ή 0.6 για τιμή ζώνης μεγαλύτερη των 1000,00 €.
   III. Τουρισμός , βιομηχανία 0.6
   IV. Υπηρεσίες 0.6
   4. Αλλαγή χρήσης: Α. Ναι 1.4 Β. Όχι 1.0
   5. Υπέρβαση δόμησης:
   I. Τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων :
   II. Τετραγωνικά μέτρα βοηθητικών χώρων σε υπόγειες στάθμες, πατάρια, σοφίτες κ.λ.π: (**)
   III. Μικρότερη από το 50% της επιτρεπόμενης δόμησης 1.0
   IV. Από 50% έως 100% της επιτρεπόμενης δόμησης 1.3
   V. Από 100% έως 200% της επιτρεπόμενης δόμησης 1.6
   VI. Μεγαλύτερη από το 200% της επιτρεπόμενης δόμησης 1.9
   VII. Χωρίς υπέρβαση δόμησης: 0.2 μόνο για υπέρβαση ύψους μικρότερη του 20%
   0.4 μόνο για υπέρβαση ύψους μεγαλύτερη του 20%
   6. Υπέρβαση καθ΄ ύψος:
   Εκατοστά:
   I. Μικρότερη από το 20% του επιτρεπόμενου ύψους 1.2
   II. Μεγαλύτερη από το 20% του επιτρεπόμενου ύψους 1.4
   7. Υπέρβαση κάλυψης:
   Τετραγωνικά μέτρα:
   I. Μικρότερη από το 20% της επιτρεπόμενης κάλυψης 1.2
   II. Μεγαλύτερη από το 20% της επιτρεπόμενης κάλυψης 1.4
   8. Παραβίαση πλάγιων αποστάσεων:
   I. Μικρότερης από 20% της υποχρεωτικής απόστασης Δ 1.2
   II. Μεγαλύτερης από 20% της υποχρεωτικής απόστασης Δ 1.4
   9. Παραβίαση οικοδομικής γραμμής σε προκήπιο:
   I. Μικρότερη από 20% της υποχρεωτικής πρασιάς 1.4
   II. Μεγαλύτερη από 20% της υποχρεωτικής πρασιάς 1.8
   10. Κολυμβητική δεξαμενή (πισίνα):
   Τετραγωνικά μέτρα:
   I.  Για εμβαδό μικρότερο από 35 τ.μ ή για ΑΜΕΑ ή με πυροσβεστικό κρουνό 0.5
   II. Σε κάθε άλλη περίπτωση υπολογίζεται πρόστιμο 50,00 € ανά κυβικό μέτρο
   11. Κοινωνικός συντελεστής:
   I.  Για άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω καθώς και πρόσωπα που επιβαρύνονται φορολογικά από πρόσωπα με τις παραπάνω ιδιότητες 0.15
   II. Για την κύρια κατοικία παλιννοστούντων ομογενών και Ελλήνων πολιτών μουσουλμάνων της Θράκης για κύρια κατοικία στη Θράκη 0.20
   III. Για την κύρια κατοικία τέκνων παλιννοστούντων ομογενών που έχει αποκτηθεί δυνάμει γονικής παροχής 0.50
   IV.  Για την κύρια κατοικία πολυτέκνων 0.20
   V.   Για την δευτερεύουσα κατοικία πολυτέκνων έως 80 τ.μ 0.50
   VI. Για την κύρια κατοικία τριτέκνων με ατομικό εισόδημα έως είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως σαράντα (40.000) ευρώ 0.30
   VII. Για την κύρια κατοικία ΑΜΕΑ με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω καθώς και πρόσωπα που επιβαρύνονται φορολογικά από πρόσωπα με τις παραπάνω ιδιότητες με ατομικό εισόδημα έως δεκαοκτώ χιλιάδες (18000) ευρώ και έως είκοσι τέσσερις χιλιάδες (24000) ευρώ οικογενειακό εισόδημα 0.20.
   VIII. Για την κύρια κατοικία μακροχρόνια ανέργων 0,30
   ΙΧ. Για την κύρια κατοικία δικαιούχων επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης 0,50
   12. Παλαιότητα:
   I. Αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση από 09.06.1975 μέχρι 31.12.1982 0.15
   II. Αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση από 01.01.1983 έως 31.12.2003 0.8
   13. Λοιπές πολεοδομικές και κτιριοδομικές παραβάσεις:
   Αριθμός παραβάσεων (***):
   (*) Όταν δεν υπάρχει οικοδομική άδεια δεν επιλέγεται κάποιο από τα 5,7,8,9 του πίνακα.
   (**) Για την περίπτωση βοηθητικών χώρων που δεν αποτελούν αυτοτελή – ανεξάρτητο χώρο υπολογίζεται συντελεστής 0,3 (δηλαδή 70% έκπτωση) για το πρόστιμο ή 0,5 (δηλαδή 50% έκπτωση) σε υπόγειες στάθμες που αποτελούν αυτοτελή χώρο. .
   (***) Οι παραβάσεις του πολεοδομικού και κτιριοδομικού κανονισμού και για το σύνολο αυτών (σχεδόν) έχουν πρόστιμο 250,00 €.

Το ύψος της αμοιβής μας προσδιορίζεται ξεχωριστά για κάθε περίπτωση. Ελάτε να συζητήσουμε μαζί για την όλη διαδικασία να δούμε την πληρότητα του δικού σας φακέλου, όπου θα ενημερωθείτε για τυχόν ελλείψεις, το ποσό του προστίμου καθώς και για το ύψος της αμοιβής μας και το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της όλης διαδικασίας.